خلاصة:
تاجیکستان ازجمله کشورهای مهم آسیای مرکزی است و با اکثر جمهوریهای آسیای مرکزی دارای پیوندهای تاریخی، قومی و فرهنگی میباشد. فروپاشی اتحاد جماهیر شوری و گشایش مرزهای جدید، فرصتهای جدید و متنوعی را برای تاجیکستان در منطقۀ آسیای مرکزی و قفقاز به وجود آورد. نظر به اهمیت این جمهوری در منطقه، و روابط خاص این کشور با دول غربی و کشورهای آسیای مرکزی، در این مقاله به بررسی روابط این جمهوری با کشورهای دیگر پرداخته شده است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیل و با مراجعه به منابع معتبر کتابخانهای به بررسی عوامل موثر بر روابط بین تاجیکستان و دیگر کشورهای منطقه میپردازد. هدف این پژوهش، بررسی ایدئولوژیهای متعارض در تاجیکستان و تاثیر آنها بر مناسبات این کشور با منطقه است. یافتههای پژوهش نشان میدهد عمدتا متغیرهای جغرافیایی، فرهنگی- تمدنی، ایدئولوژیکی، اقتصادی و سیاسی در این روابط نقش موثر و سازندهای دارند.
Tajikistan is one of the most important countries in Central Asia and has historical, ethnic, and cultural ties with
most of the Central Asian republics. The collapse of the Soviet Union and the opening of new borders created
new and varied opportunities for Tajikistan in the region of Central Asia and the Caucasus. Considering the
importance of this republic in the region, and its special relations with the Western powers and Central Asian
countries, this article examines the relations between the republic and other countries. This research is a
descriptive-analytic method and, referring to credible library sources, examines the factors affecting the
relations between Tajikistan and other countries of the region. The purpose of this study is to study the
conflicting ideologies in Tajikistan and their impact on the country's relations with the region. Research
findings show that geographic, cultural, civilizational, ideological, economic and political variables have an
effective and constructive role in these relations.
ملخص الجهاز:
اگرچه در نگاه نخست، آسیای مرکزی از نظر جغرافیای منطقهای، محصور در خشکی به نظر میآید که کشورهای منطقه را به همسایگان وابسته کرده است، اما واقعیت امر آن است که این منطقه، تحت لوای تاریخ طولانی خود، یکی از مهمترین مناطق جهان شناخته میشود که علاوه بر آنکه میراثدار اقتصاد بزرگ جادۀ ابریشم و پل ارتباطی میان اروپا و آسیای شرقی و میان شمال و جنوب قارۀ آسیا به شمار میآید، امروزه به سبب کشف منابع غنی انرژی نیز در کانون توجه شدید بازیگران بینالمللی قرار گرفته است.
درسالهاي اخير و با همکاري جمهوري اسلامي ايران، درسي با عنوان «الفباي نياکان» به عناوين درسي سال پنجم ابتدايي تاجيکستان اضافه شده است که به آموزش خط فارسي ميپردازد (گفتگو با آقاي حکيم شکوري، دانشجوي تاجيک کارشناسي ارشد رشته روابط بینالملل دانشگاه شهيد بهشتي، مرداد 1394) 2-5- اقتصاد اقتصاد تاجيکستان قبل از استقلال از شوروي از برنامهريزي متمرکز مسکو تبعيت ميکرد و خود هيچ تصميمي در اين زمينه نداشت.
5-بررسي روابط تاجیکستان با برخي کشورها تاجيکستان، پيوستن به جامعه کشورهاي مستقل مشترکالمنافع، اولويت سياست خارجي خود را بدين صورت نشان داد که بيشترين تعلق خاطر را به روسيه و سپس به ديگر جمهوريهاي پيشين شوروي – البته با نظر مسکو – دارد و در درجه بعدي کشورهاي افغانستان و ايران قرار ميگيرند که مشترکات زيادي با آنها دارد.