خلاصة:
این پژوهش در راستای شناسایی مفهوم مسئولیتپذیری و استخراج مولفههای آن از منابع اسلامی از جمله آیات، روایات و نظرات اندیشمندان اسلامی انجام گرفت. روش این تحقیق، تحلیل محتوای کیفی متون دینی با رویکرد تفسیری است که در آن ابتدا به جستوجوی واژه مدنظر و مترادفهای آن در فرهنگهای لغت پرداخته شد. در مرحله بعد لغات یافته شده را در منابع اسلامی یافته و پس از جمعبندی یافتهها، از برآیند آیات و روایات، مولفهها برداشت شد. سپس با ارائه مولفههای به دست آمده به کارشناسان متخصص در روانشناسی و علوم دینی، میزان ارتباط و ضرورت مولفهها برای مستندات و همچنین صحت استنباط مولفهها از مستندات -توسط پژوهشگر- ارزیابی شد. براساس نظر کارشناسان، مولفههای تایید شده مسئولیتپذیری عبارتند از: مولفههای شناختی (هشیاری نسبت به مسئولیت)، عاطفی (پایداری در مسئولیت و دغدغهمندی) و رفتاری (مراقبت، پاسخگو بودن، وفای به مسئولیت، اتقان در عمل، مجاهدت و عدم سستی، تکلیفمحور بودن و عذر نیاوردن).
This research was conducted in order to identify the concept of responsibility and extract its components from Islamic sources - including verses, hadiths and opinions of Islamic thinkers.
The method of this research is qualitative content analysis of religious texts with an interpretive approach in which the word in question and its synonyms in dictionaries were first searched.
In the next stage, the words found were found in Islamic sources and after summarizing the findings, the components were taken from the results of verses and hadiths. Then, by presenting the obtained components to experts in psychology and religious sciences, the level of relevance and necessity of the components for the documents as well as the accuracy of the inference of the components from the documents were evaluated by the researcher.
According to experts, the approved components of responsibility are cognitive components (awareness of responsibility), emotional (persistence in responsibility and concern) and behavioral components (care, accountability, fulfillment of responsibility, perseverance in action, struggle and Lack of laxity, being task-oriented and not making excuses).
ملخص الجهاز:
وي معتقد است کار و مسئوليت به زندگي معنا و دوام ميبخشد و بدون داشتن کاري مهم و ارزشمند و ايثار، تعهد و مهارتهاي کافي براي انجام دادن آن، رسيدن به بلوغ و سلامت رواني ميسر نيست (همان، ص 31).
"/>، 1985، ص 667)، در لغت، به معناي «قابل يا شايسته بازخواست بودن انسان» (سيّاح، 1366، ج 1، ص 664)، «به گردن انسان، در عهده او، در ضمان و پاينداني او بودن» (دهخدا، 1390، ج 2، ص 2714) و «عهدهدار وظايف، اعمال و افعال شدن» (عميد، 1389، ص 1118) است و در اصطلاح به معناي «پاسخگويي و پذيرفتن عواقب امور انسان در برابر وظايف و اعمالي که به عهده دارد» (خواص و ديگران، 1385، ص 110)، «توجه به خواستها و احساسات ديگران، افزون بر در نظرگرفتن خواستها و احساسات خويش و انتخاب درست با تصميمگيري مناسب در چارچوب هنجارهاي اجتماعي و انتظارهاي معمول» (ابراهيمي، 1390، ص9)، «خوب انجام دادن تکاليف» (فلاحيان و همکاران، 1397، ص 6) و «قابليت پذيرش، پاسخگويي و به عهده گرفتن کاري که از کسي درخواست ميشود» (رفعتيان، 1385، ص > مفهوم مسئوليتپذيري در نظريههاي مختلف روانشناسي داراي معناي متفاوتي است و هر روانشناس بر اساس ديدگاهي که از ماهيت انسان دارد به آن پرداخته است (احمدي آخورمه، 139 > گلاسر در واقعيتدرماني، مسئوليتپذيري را «توانايي برآورده کردن نيازهاي شخصي Oxford.
بحث و نتيجهگيري هدف عمده پژوهش حاضر، استخراج مؤلفههاي مسئوليتپذيري و ارائه تعريف مفهومي براي اين مفهوم، منابع اسلامي است.