خلاصة:
همگان مظفرالنواب شاعر معاصر عراقی را به شعر سیاسیاش میشناسند، زیرا این بنمایه
مهمترین و پربسامدترین موضوعات شعری وی به شمار میرود، در این میان، هجو
حاکمان عرب مهمترین موضوع اشعار سیاسی اوست. نواب به سبب وجود همین مضامین
چالشبرانگیزی که در اشعارش شیوع گستردهای دارد، سالیان درازی از عمر خود را در
غربت و تبعید به سر برده و رنج زندان و شکنجه روحی و بدنی را به جان خریده است.
این مقاله با تکیه بر شیوه وصفی تحلیلی، در صدد آن است که درونمایه هجو حاکمان
عرب در شعر سیاسی نواب را بررسی نماید. نتایج این پژوهش نشان میدهد که از جمله
مهمترین رویکردهای ناپسند حاکمان عرب که نواب در هجو خود روی آنها تاکید و
تمرکز زیادی دارد، عبارتند از: هجو موضع ضعیف این حاکمان در قبال مساله فلسطین،
هجو روحیه سازش کارانه آنها در تعامل با رژیم صهیونیستی، هجو نشست سران
کشورهای عربی و نحوه برگزاری و مصوبات بیفرجام آنها برای ملت عرب، هجو
سرسپردگی حاکمان مزدور عربی به استعما رگران غربی و ابرقدرتهای جهان، هجو نزاعهای داخلی میان حاکمان عرب به عنوان عامل تفرقه و ضعف کشورهای اسلامی، و
هجو روحیه غارتگری آنها. نواب در مقایسه میان ناتوانیهای این حگام و قهرمانیهای
مبارزان مقاومت مسلحانه عرب، در کنار هجو این حکام که گاه به انبوهی از دشنامها و
عبارات تسمخرآمیز نیز میانجامد، زبان به مدح و ثنای این مبارزان راه قیام و آزادی
می گشاید.
ملخص الجهاز:
١-٢- هدف و سؤالات پژوهش هدف اصلي اين پژوهش بررسي درون مايه هجو حاکمان عـرب در اشـعار مظفـر النـواب است ، در راستاي رسيدن بـه ايـن هـدف ، ايـن پـژوهش بـا ايـن سـؤالات روبروسـت کـه مهم ترين رويکردهاي رفتاري حاکمان عرب که نواب آن ها را به خـاطر ايـن رفتارهـا بـه چالش کشيده و زبان به هجـو آنـان گشـوده ، کـدام اسـت ؟ زبـان شـعري نـواب در هجـو حاکمان عرب ، به چه شکل بوده و از چه تعابيري در اين راه بهره ميگيرد؟ ١-٣- پيشينۀ پژوهش تاکنون دربارة مظفر النواب برخي پژوهش ها در قالب کتاب ، رساله و مقاله انجام شده که مهم ترين آن ها عبارتند از: در قالب کتاب : «الإبداع الفني في شـعر مظفـر النـواب »، صـلاح القاضـي، (١٩٨٣م )، طبعـۀ اولـي، بيـروت ، دارالجيل .
نواب به شدت اوضاع خفقان آميز حاکم بر جوامع عربي و عدم قيام مردم به خاطر وجـود شرايط سرکوب و کشـتاري کـه در ايـن کشـورها وجـود دارد، محکـوم کـرده و بـا نقـد شيوه هاي سرکوب حکام عرب در پرکردن زندان ها - که خود نيز از اين مصيبت هـا رنـج برده است - اعلام ميکند که حاکماني که درهـاي زنـدان خـود را بـه روي مـردم عـرب ميگشايند، تلاشي براي آزادي قدس نخواهند داشت .