مقالة

مؤلف: نجفی افرا، مهدی ؛ نادعلی زاده، حمزه ؛

قبسات بهار 1400 - شماره 99 ، ب (Ministry of Science/ISC (‎17 صفحة - من 75 إلی 91 )

الکلمات المفتاحية: نقد سنخیت قاعده معطی الشیء علامه جعفری قاعده بسیط الحقیقه Allameh Ja’fari Principle of “donator of something cannot be devoid of that thing” Principle of “the [being with] Simple Essence is everything not part of any of them” Criticism compatibility قاعده حق بسیط‌الحقیقه بسیط ملاصدرا اســت علامه جعفری ذات حقیقت

fa en

خلاصة:

در میان قواعد فلسفی، دو قاعده «معطی الشیء لا یکون فاقدا له» و «بسیط الحقیقه کل الاشیا و لیس بشیء منها» به ویژه در مباحث الهیات از جایگاه ویژهای برخوردارند. فلاسفه به طور عام از قاعده نخست در تبیین سنخیت بین علت و معلول استفاده می‌کنند و ملاصدرا از قاعده دوم در اثبات وحدت شخصیه وجود بهره می‌گیرد. علامه محمدتقی جعفری که با تقریر‌هایی از وحدت وجود مخالف است و سنخیت را در عرصه ماورای طبیعت نمی‌پذیرد، به نقد دو قاعده فوق پرداخته است. ما در این مقاله انتقادهای ایشان را به این دو قاعده بررسی می‌کنیم و پس از بازشناسی خطاهای او در فهم این قواعد و قلمروهای آنها به این نتیجه می‌رسیم که آنها قادر به نفی دو قاعده مزبور نیستند. آزمودن قواعد فلسفی در عرصه طبیعت و خلط امور معرفت شناختی و وجودشناختی از مهم‌ترین خطاهای اوست. این مقاله با استفاده از روش تحلیلی و با اتکا به آرای ملاصدرا به نقد اندیشه علامه جعفری پرداخته است.

ملخص الجهاز:

قاعده دوم : «بسيط الحقيقه کل الاشياء و ليس بشي ء منها» مفاد قاعده مذکور اين اسـت که اگر حقيقتي بسـيط محض باشــد، شــامل همه کمالات بوده و هيچ کمالي از او خارج نيســت ، چرا که در غير اين صــورت حقيقت مفروض ، مرکب از ســلب و ايجاب مي گردد. از طرفي اگر هويت بســيط ، مصداق سلب باشد، ذات آن بسيط متحصل از سلب ، چيزي و ثبوت چيزي ديگر مي شود و اين عين ترکيب اسـت ؛ اگرچه اين ترکيب به حسب تحليل عقلي باشد که اين نيز خلف است ، زيرا فرض بساطت محض واجب بود. از ترکب عقلي وحشـت مي کند، ولي از ترکب حسـي و واقعي ، که حس فقط نشــاندهنده آن اســت بيمي به خود راه نمي دهد» (همان، ص۲۹۶) اين گفتار نشــاندهنده آن اسـت که استاد بر وجود حقيقي ممکنات تأکيد دارند و طبق نظر ايشان هيچ سنخيتي بين واجب و ممکن وجود ندارد لذا اگر بگوييم بسـيط الحقيقه همه اشــياسـت ، سـخني ناصــواب گفته ايم و در حقيقت حکم به ترکيب خارجي واجب نموده ايم . آنچه ســبب گرديده تا علامه جعفري اشــکالات بالا را طرح نمايد، عدم لحاظ اين نکته خطير است که قاعده مذکور درصدد تبيين نحوه وجود بسيط الحقيقه مي باشد؛ لذا نفي هر گونه ترکيب از ذات آن ، بايد به تمامي مراتب وجودي آن تسري يابد.

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول