خلاصة:
تردیدی نیست که بعد مبارزاتی و جهادی امام خمینی(ره)،ابعاد علمی و اجتهادی شخصیت ایشان را به شدت تحت الشعاع قرار داد به گونهای که چهره علمی ایشان برای بسیاری همچنان ناشناخته مانده است.از مهمترین ابعاد شخصیتی امام خمینی(ره)،بعد قرآنی و حدیثی است که امید است در جهت معرفی این جلوه از وجود ایشان تلاشهای شایستهای به عمل آید.این مقاله میکوشد تا یکی از مباحث حدیثپژوهی یعنی نقد حدیث از دیدگاه امام خمینی را مورد بحث قرار دهد.
ملخص الجهاز:
"این نکته اگرچه به شکل تخصصیتر در آثار فقهی و اصولی امام به کرات ذکر شده؛اما به صورت عمومیتر و قابل فهم تر برای عامه مردم در"کشف الاسرار"نیز آمده و ایشان در بحثی تحت عنوان"یک سخن قابل توجه"چنین فرمودهاند:"در اینجا باید خوانندگان را متوجه کنیم به یک نکته قابل توجه و آن این است که احادیثی که پیغمبر اسلام(ص)و پیشوایان دینی به ما رسیده و در کتابها ثبت است از همین زمان تا زمان پیشوایان دین و ائمه معصومین سلام الله علیهم در همه طبقات، اشخاصی که آن را روایات را نقل کردهاند حالاتشان در علم رجال مذکور است و از این علم معلوم میشود که حدیث از چه اشخاصی به وی و از وی به ما رسیده و شرح حالات آنها و خوبی و بدی و چگونگی زندگانی آنها در همه کتابها ضبط است.
بر همین مبنا است که عرضه روایات به قرآن یک اصل مهم در نقد حدیث از دیدگاه امام است و با همین معیار است که به بررسی احادیث مربوط به حیلههای شرعی در ربا پرداختند و با وجود اینکه بخشی از آن احادیث،از صحت سند هم برخوردار است،صرفا به دلیل مخالفتشان با کتاب خدا مردود اعلام شدند.
با مطالعه آثار فقهی و اصولی امام به نظر میرسد که میتوان به این نکته به عنوان یک اصل اشاره کرد که به اعتقاد ایشان،پارهای روایات براساس تقیه صادر شده و به همین دلیل باید بر اساس معیارهای نقد و پذیرش حدیث به بررسی آنها اقدام کرد و یکی از این معیارها میتواند توجه به روح حاکم بر قوانین شرع،"هدف دین از وضع این قوانین"و به تعبیر ایشان"مذاق شرع"یا"مذاق شارع"باشد و با این اهرم قوی میتوان به دیدگاههای جدید و تازهای در استنباط احکام رسید."