خلاصة:
مطالعه عرفان و متون عرفانی، بخش مهمی از ادبیات فارسی را تشکیل میدهد. اما با توجه به فاصله زمانی قابل توجهی که دوران معاصر با دوران نگارش این دست آثار دارد، فهم و درک معنای برخی از این آثار برای ادبپژوهان و نیز دانشجویان با پیچیدگیها و دشواریهایی گاه در خور تامل روبروست. از این رو شرح این آثار، امری است ضروری که البته از دید اهل ادب دور نمانده است. اما گاهی اوقات، خود این شروح نیز نیاز به اصلاحات و بازنگری دارند. از جمله آثاری که شروح متعدد و البته ناقصی بر آن نگاشته شده، کتاب حدیقه الحقیقه سنایی است که از منابع درسی دوره کارشناسی زبان و ادبیات فارسی است. در پژوهش حاضر تلاش بر این است تا برخی نکات در خصوص برخی ابیات مشروح در کتاب «شرح حدیقه آقای دکتر یاحقی و آقای دکتر زرقانی» و نیز غلطهای اعرابگذاری و املایی که به نظر میرسد ایرادات و اصلاحاتی نیاز دارد، بیان شود تا دید روشنتر و کاملتری از این کتاب در اختیار دانشجویان و دانشپژوهان قرار گیرد.
The study of mysticism and mystical texts forms an important part of Persian literature. But given the considerable distance between the contemporary and the contemporary writings of this work, it is necessary to understand the meaning of some of these works for literary intellectuals as well as students sometimes have complexities and difficulties. Therefore, the description of these works is indispensable, of course, to the adolescent. But sometimes, these surgeons themselves need reform and revision. Among the works on which numerous commentaries have been written, albeit incompletely, are the Hadiqa al-Haqiqa by Sanai, an undergraduate course in Persian language and literature. The present study seeks to elaborate on some of the distiches detailed in the book the Explanation of Dr. Yahaghi and Dr. Zarghani with some Arabization & spelling falses which seems to require deficiencies and corrections, to provide a clearer and more complete view for students and scholars.
ملخص الجهاز:
در پژوهش حاضر تلاش بر این است تـا برخـی نکـات در خصـوص برخی ابیات مشروح در کتاب «شرح حدیقه آقای دکتر یاحقی و آقای دکتـر زرقـانی» و نیـز غلط های اعراب گذاری و املایـی کـه بـه نظـر مـیرسـد ایـرادات و اصـلاحاتی نیـاز دارد، بیان شود تا دید روشن تر و کامل تری از این کتـاب در اختیـار دانشـجویان و دانـش پژوهـان قرار گیرد.
ناشناخته از آن جهت که با گذشت هشتصدسال ، هنوز شرح مفصل و جامعی از ایـن کتـاب در دست نیست و دیگر این که مکرر در کتاب های تاریخ ادبیات و یا کتبی که به سیر عرفـان و افکار عارفانه در بستر ادبیات فارسی پرداخته اند به این نکته اشاره شـده اسـت کـه سـنایی آغازکننده ی یک حرکت در مسیر سرایش شعر عرفانی و پل انتقال این اندیشـه هـا از عرفـای پیش از خود به بزرگان پس از خود بوده است .
کتاب فاخر حدیقه الحقیقه از دو وجه ، حائز اهمیت بسیار است : نخست آنکـه بـه اتفـاق عموم اهل ادب ، نخستین اثر عرفانی زبان فارسی است کـه بـه صـورت منظـوم بـه نگـارش درآمده و از این روی، طلایه دار سایر متون منظوم عرفانی پـس از خـویش اسـت و دوم از آن روی که شاعران بزرگی مانند عطار و مولانا سنایی را پیشرو و روح عرفان خـود خوانـده و مستقیما به بهره مندی خود از وی و آثارش اشاره کرده اند و شاعران عـارف مسـلک دیگـر نیز به تبع این دو، به صورت مستقیم یا غیرمستقیم از وی تاثیر پذیرفته اند.