خلاصة:
غریزة جنسی از طبیعیترین غرایز وجودی انسان برای بازتولید نسل است و خداوند ضمن طراحی دین اسلام، برنامة جامعی تحت عنوان ازدواج برای پاسخگویی به این نیاز طبیعیِ بشر، تدارک دیده است. نظام حقوقی ایران به تأسی از مقررات اسلامی، ازدواج دائم را بهعنوان راهکار اصلی مسئله معرفی نموده است و در شرایطی که امکان تحقق آن وجود ندارد، ازدواج موقت را پیشنهاد و ضوابط دقیقی برای آن معین مینماید. نظام حقوقی انگلستان نیز در ابتدا ازدواج را بهعنوان اصلیترین راه پاسخگویی به این نیاز در نظر گرفته بود؛ اما در دهههای اخیر، نهادهای مختلفی همچون ازدواج سفید، عرفی و همباشی در جوامع غربی شکل گرفته و موجب تغییر مسیر اولیة رفع نیاز مذکور گردیدهاند. با توجه به گسترش ارتباطات در عصر حاضر، جامعة ایرانی نیز از تأثیرات این نهادها مصون نمانده و با مشکلاتی مواجه شده است. نوشتار حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانهای، با رویکرد تطبیقی به حقوق ایران و انگلستان، به تبیین ماهیت و ویژگیهای هریک از نهادهای جایگزین ازدواج دائم، در این دو نظام پرداخته است. نتیجة حاصل نشان میدهد که درمیان نهادهای فوق، ازدواج موقت از امتیازات بیشتری برخوردار است و در هنگام ضرورت، میتواند جایگزین مناسبی برای ازدواج دائم باشد.
Sexual instinct is one of the most natural human instincts to regenerate the generation and God, while designing the religion of Islam, has prepared a comprehensive program named" marriage" to respond this natural human need. The Iranian legal system, based on Islamic regulations, introduces permanent marriage as the main solution to this problem, and in situations where it is not possible to achieve, it proposes temporary marriage and sets precise criteria for it. The British legal system was initially considered marriage as the main way to respond this need, but in recent decades, various entities- such as white marriage, common law marriage and cohabitation - have formed in Western societies and changed the initial direction of responding to this need. Due to the expansion of communication in the present era, the Iranian society is not been immune from the effects of these entities and has been faced some problems. The present article based on descriptive and analytical methods and by collecting library resources, with a comparative approach to Iranian and British law, explain the nature and characteristics of each of the alternative entities of permanent marriage in these two systems; The result shows that among the above institutions, temporary marriage has more advantages and can be a suitable alternative to permanent marriage when necessary.
ملخص الجهاز:
با توجه به موارد مزبور و علیرغم اینکه رابطة مشروع زن و مرد در حقوق ایران، ذیل دو عنوان ازدواج دائم و موقت تعریف شده، در نظام حقوقی غرب، این رابطه تنها به ازدواج محدود نمانده و به شاخههای بیشتری تقسیم شده است.
در اینجا هریک از این مفاهیم مختصراً تعریف و سپس علل گرایش به آنها مشخص میشود و پیامدهای فردی و اجتماعی آنها در مقایسه با ازدواج موقت، بهعنوان راهکار نظام حقوقی ایران، مورد بررسی قرار میگیرد: مفهوم ازدواج سفید ازدواج سفید نوعی رابطة عاطفی ـ جنسی بین زن و مرد است که زوجین بدون خواندن صیغة عقد نکاح، اقدام به تشکیل زندگی مشترک میکنند (محمدی اصل، 1393، ص 20).
نهادهای مذکور به دلیل عدم برخورداری از چارچوبی مشخص و به دلیل آنکه به اندازة ازدواج، تحت حمایت قانون قرار نمیگیرند و ضوابط محکمی برای آنها تعریف نشده است، پیامدهای بسیاری در زندگی افراد خواهند داشت که برخی از آنها به شرح ذیل میباشند (با توجه به آنکه موضوع این گفتار مقایسة نهادهای جایگزین نظام حقوقی انگلستان با ازدواج موقت ـ بهعنوان راهکار نظام حقوقی ایران ـ میباشد، از تکرار صفت «موقت» خودداری میگردد): روابط مالی طرفین صرفنظر از مبحث مهریه، که در بخشهای قبل درخصوص آن توضیحاتی ارائه شد، در این بخش، به مسئلة ارث و نفقه در ازدواج موقت پرداخته میشود و سپس روابط مالی زوجین در نهادهای موازی غربی مورد اشاره قرار میگیرد.