خلاصة:
یکی از روش های درمان آسیب های فرهنگی شیعیان توسط امام صادق تقیه است، زیرا دوران امامت ایشان (148-114 ه-ق) به جهت وجود برخی از شرایط با دوران ائمه دیگر متمایز شد به همین جهت امام از این فرصت استفاده نمود و در جهت رفع آسیبها ازجمله آسیبهای فرهنگی آنهم با روش تقیه اقدام نمود. این نوشتار عهدهدار اقدامات امام صادق در جهت رفع آسیبهای فرهنگی با تکیه به روایات تقیه است. برای این هدف با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و با ارجاع به منابع روایی تاریخی به بررسی وضعیت ویژه دوران امام صادق پرداخته، سپس آسیبهای فرهنگی موجود در عصر ایشان را بررسی نموده و در ادامه به اقدامات امام صادق پرداخته است. بررسی و تحلیلها نشان داد که حضرت برای درمان آسیبهای فرهنگی شیعیان را به تقیه و مدارا، توجه دادن اصحاب به حساسیت زمانه، همزیستی مسالمتآمیز شیعیان با دیگران، بیان معارف به روش متعدد توصیه نمود.
Imams (as) have always sought pathology and treatment of the damages in society of Shiites and their companions. Imam Sadegh (AS) is one of those who dealt with various types of pathology, especially the cultural pathology of Shiites, and treated it with various methods. One of these methods is taqiya; Because the period of the Imamate of him (148-114 AH) was different from the period of other Imams due to some conditions. For this reason, the Imam used this opportunity and took action to eliminate the damages, including cultural ones, by the method of Taqiya. This article talks about Imam Sadegh's actions to eliminate cultural damages based on the narrations of Taqiyya. For this purpose, using descriptive-analytical method and referring to historical narrative sources, the article studied the special situation of Imam Sadegh's time, then examined the cultural damage in his time and then Imam Sadegh's actions. Studies and analyzes showed that in order to treat cultural damages, the Imam advised Shiites to have Taqiya and tolerance, to pay attention to the sensitivity of the time, to resolve intellectual differences within the religion, and to express knowledge in various ways.
ملخص الجهاز:
يکي از اين روش ها تقيه اســت ، زيــرا دوران امامــت حضــرت (١١٤-١٤٨ ه -ق ) بــه جهــت وجود برخي از شرايط با دوران ائمه ديگر متمايز شد به همين دليل امــام از ايــن فرصــت اســتفاده نمود و در جهت رفع آسيب ها ازجمله آسيب هاي فرهنگي آن هم بــا روش تقيــه اقــدام نمــود.
(کليني، بيتا، ١٩٣) عــلاوه بــر آن دوران امامت امام صادق (ع ) مصادف شد با تزلزل بني اميه و فزوني يافتن قــدرت بنيعبــاس و همين امر موجب شد تا بني اميه گرفتار مشکلات سياسي شده و فرصــت ايجــاد فشــار بــه امــام و شيعيان را نداشته و از طرف ديگر عباســيان نيــز چــون در پــي بــه دســت آوردن قــدرت بــا شــعار طرفداري از خاندان پيامبر بودند فشاري از طرف آنان بــر امــام و شــيعيان وارد نشــد و ايــن دوران ، زمان آرامش نسبي براي شيعيان و امام بود و به همين جهت عصر امام صــادق (ع ) منحصــربه فرد بوده و شرايط اجتماعي و فرهنگي ايشان در زمــان هيچ يــک از امامــان وجــود نداشــت و حضــرت توانست به فعاليت هاي علمي و فرهنگــي (پيشــوائي، ١٣٨٢، ٣٥٤) و اســتحکام بنيادهــاي فکــري شيعه پرداخته و هويت جامعه شيعي را بازگرداند تا از اين زمان بــه عنوان مــذهب جعفــري شــناخته شود.
امام براي عدم ظرفيت برخي از اصحاب براي شنيدن معارف الهي، معارف را از برخي پنهان نمود و يا به گونه هاي مختلفي بيان کرد و آن را سبب بقاء شيعيان دانست ؛ بنابراين روشن شد کــه وقتــي امــام صادق (ع ) نتوانست به طور مستقيم به درمان برخي از آسيب ها اقدام نمايد از راهبرد تقيه استفاده کرد و با اين روش توانست تا حد زيادي به بازسازي و حفظ و نشر فرهنگ اصيل شيعي اقدام کند.