باید و نبایدهای اخلاق فردی و اجتماعی در مخزن الاسرار (با رویکرد تاریخ اجتماعی) مقالة

کهن نامه ادب پارسی بهار و تابستان 1398، سال دهم - شماره 1 ، ب (Ministry of Science/ISC (‎31 صفحة - من 225 إلی 255 )

الکلمات المفتاحية: حکومت مردم مذهب خلقیات مخزن ا لاسرار زمینه کاوی mood Makhzan al Asrar religion Government People حکایت هـا اجتماعی کاراکتر بـا بـه مخزن‌الاسرار خلق

fa ar en

خلاصة:

ادبیات، بویژه در ژانر تعلیمی، از جمله ابزارهای تجویز هنجارهای اخلاقی است. نقل حکایت در این ژانر یکی از بهترین شگردها برای اثبات حقانیت خوی مورد نظر محسوب می شود؛ زیرا حکایت ها یا از زیست روزمره مردمان اقتباس می شوند و نتیجه ای عینی و مشهود دارند و یا برای اقناع مخاطب در فضایی باورپذیر برساخته می شوند. در هردوحالت و کاملا فارغ از اینکه کاراکترهای حکایت منقول، انسان باشند یا جانوارانی با نقش های نمادین، دو نکته مبرهن را می توان از خلال این حکایت ها دریافت: نخست اینکه خلق تشویق یا نهی شده در حکایت، مورد نظر و تایید پدیدآورنده است؛ دوم اینکه خلق مورد تقبیح، مبتلابه مردمان زمانه پدیدآورنده متن، و خلق مورد تشویق، فراموش شده مردمان آن زمانه بوده است که شاعر یا نویسنده برای نهی یا تشویق آن، احساس نیاز کرده است. در این پژوهش، خلق و خوی شخصیت ها در تمامی بیست حکایت مخزن الاسرار نظامی با آمارهای دقیق، احصا و با روش توصیفی-تبیینی مورد بررسی قرار گرفته است. این بررسی نشان می دهد بخش عمده خلقیات این حکایت ها (۱۱ حکایت) به تبیین خلقی رابطه مردم با زیستشان در جهان غیرمادی، پس از آن (۷ حکایت) به تبیین رابطه مردم با حکومت، و فقط دو حکایت به تبیین رابطه مردم با یکدیگر ناظر بوده است.

خلاصة: (مترجم بواسطة الذكاء الاصطناعي)

الادب، وخاصه فی النوع التعلیمی، هو احد الادوات لتمریر القیم الاخلاقیه. یعتبر سرد القصه فی هذا النوع من افضل الوسايل لاثبات صحه السلوک المنشود؛ لان القصص اما مستوحاه من الحیاه الیومیه للناس وتحتوی علی نتیجه واقعیه وملموسه، او تبنی فی بیيه تقنع القاري. فی کلا الحالتین، وبصرف النظر عما اذا کانت شخصیات القصه من البشر او الحیوانات ذات الادوار الرمزیه، یمکن استخلاص نقطتین واضحتین من خلال هذه القصص: الاولی هی ان السلوک المشجع او المنهی عنه فی القصه هو موضع تایید المولف؛ والثانیه هی ان السلوک المدان موجود فی زمان المولف، والسلوک المشجع هو سلوک منسی بین الناس فی ذلک الوقت، مما دفع الشاعر او الکاتب للشعور بالحاجه الی نهی او تشجیع هذا السلوک. فی هذا البحث، تم احصاء وتقییم سلوکیات الشخصیات فی جمیع قصص مخزن الاسرار لنظامی العشرین باستخدام احصاءات دقیقه ومنهج وصفی-تحلیلی. تظهر هذه الدراسه ان معظم سلوکیات هذه القصص (11 قصه) تشرح علاقه الناس بزمنهم فی العالم غیر المادی، وبعدها (7 قصص) تشرح علاقه الناس بالحکومه، واثنتان فقط تشرحان علاقه الناس ببعضهم البعض.

ملخص الجهاز:

در هردوحالت و کاملاً فارغ از اینکه کاراکترهای حکایتِ منقول ، انسان باشند یـا جـانوارانی بـا نقش های نمادین ، دو نکتۀ مبرهن را میتوان از خلال ایـن حکایـت هـا دریافـت : نخسـت اینکه خُلقِ تشویق یا نهیشده در حکایت ، مورد نظر و تاییدِ پدیدآورنده اسـت ؛ دوم اینکـه خُلق مورد تقبیح ، مبتلابه مردمان زمانۀ پدیدآورندة متن ، و خُلق مورد تشویق ، فراموش شـدة مردمان آن زمانه بوده است که شاعر یا نویسنده برای نهی یا تشویق آن ، احساس نیاز کـرده است . ب ) رابطۀ مردم با زیستشان در جهـان غیرمـادی (در بردارنـدة آیـین هـا و باورهـا و آداب و رسوم ناظر بر آن ها و معتقدات و رفتارهای دینی مردم و نیز مسـائل مربـوط بـه فرهنگ و آموزش و پرورش و انتقال علوم و معارف و سنن بـه شـیوه هـای گونـاگون )» (دانشنامۀ جهان اسلام ، ١٣٩٦:مدخل تاریخ اجتماعی) بهترین منبع برای به دست آوردن داده های تاریخ اجتماعی، متـون ادبِ روایـی اسـت و از آن بین ، حکایت های تعلیمی بیشترین اشارات به زندگی مـادی و معنـوی مردمـان عـادی را در بر دارد. مـک دونالـد، ابتدا موقعیت سیاسی و اجتماعی ایران و گنجه ترسیم میشود و نویسنده بـا توجـه بـه چنـد دستگی مذهبی و مرزی بودن شهر گنجه و دعوای حکام بر سـر مالکیـت ایـن شـهر، نتیجـه میگیرد که نظامی به بیان عقاید مذهبی عملی خود پرداخته است . عادی(پیر) عادی عادی(جوان ) رابطۀ مردم با زیستشان در جهان غیرمادی 6 صیادی سگ شکاری خود را گم میکند در این حین روباهی به او میگوید که سگ او دیگر بازنمیگردد و بهتر است به همان صیدهایی که کرده بسنده کند.

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول