خلاصة:
گسترش و افزایش دسترسی به شبکههای اجتماعی مجازی همچون اینستاگرام در ایران به سبب ایجاد محیط و فضای رسانهای غیررسمی و افزایش قدرت کاربران در جهت اشتراکگذاری عکس، ویدئو، ایدهها، عواطف و احساسات، فرصت بینظیری برای رشد فرهنگ سلبریتی و هواداری از آنها ایجاد کرده است. بنابراین، هدف پژوهش حاضر مطالعه علل و زمینههای فرهنگ هواداری مجازی از سلبریتیها در اینستاگرام است. روش تحقیق به کار رفته در این پژوهش، کیفی بوده و از رهیافت نظریه زمینهای به عنوان روش عملیاتی پژوهش استفاده شده است. مشارکتکنندگان پژوهش حاضر، 22 نفر از فالوورها یا تعقیبکنندگان سلبریتیها (با تعداد فالوور بیشتر) در شبکه اجتماعی اینستاگرام هستند که به روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدهاند. برای گردآوری دادهها از مصاحبههای عمیق نیمهساختاریافته بهرهگرفته شده است. دادههای گردآوری شده با بهرهگیری از روش مقایسهای مداوم و مطابق با رویههای نظاممند استراوس و کربین در سه مرحله (باز، محوری و انتخابی) مورد تحلیل قرار گرفتند. قابلیت اعتبار، اعتماد و انتقالپذیری دادهها نیز مورد تائید قرار گرفته است. یافتههای پژوهش بیانگر آن است که مهمترین دلایل تمایل هواداران به سمت سلبریتیها عبارتند از: دیجیتالیشدن زندگی جوانان، مصرفیشدن جامعه، سلبریتیزه شدن جامعه، نقش آفرینی رسانههای عصر اول، و فرسایش اعتماد نهادی در جامعه. همچنین تغییر در الگوهای اوقات فراغت، استحاله شهرت، وجود نابرابری در جامعه، و رواج مدرنیزاسیون یا نوسازی به عنوان عوامل زمینهای یا تسهیلگر نیز در هواداری از سلبریتیها نقش داشتهاند.
Increasing access to virtual social networks, including Instagram, in Iran due to the creation of an informal media environment and increasing the power of users to share photos, videos, ideas, emotions and feelings, has created a unique opportunity to grow celebrity culture and support them. Therefore, the purpose of this research is to study the causes and determiners of the virtual fan culture of celebrities in Instagram as a social network. The research method is a qualitative method and the grounded theory approach has been used as the operational method of the research. The participants of the present study include 21 fans or followers of celebrities (with more followers) on the Instagram who have been selected by a purposive sampling method. In-depth semi-structured interviews were used to collect the data. The data were analyzed in three phases (open, axial and selective phases) using a continuous comparison method and in accordance with the systematic procedures of Strauss and Carbin. The validity, reliability and portability of the data have also been confirmed. The research findings indicate that the most important reasons of the followers for supporting the celebrities are: digitalization of youth life, consumption society, dominance of society by the celebrities, the role of first age media, and the erosion of institutional trust in society. Also, changes in leisure style, the transformation of fame, inequality in society, and the prevalence of modernization are indicated as underlying or facilitating factors in supporting the celebrities.
ملخص الجهاز:
در جامعــه ایرانــی ، رســانه های تصویــری ، برخــی چهره هــای هنــری و ورزشــی را بــدل بــه ســلبریتی هایی بــا هــواداران پرشــمار کرده انــد و از ســوی دیگــر، ظهــور و گســترش شــبکه های اجتماعــی مجـازی بـه فضـای عمومـی در ایـران ، موجـب ایجـاد فضـای رسـانه ای غیررسـمی و افزایـش قـدرت مخاطبـان شـده و فرصـت قابـل توجهـی بـرای رشـد فرهنـگ سـلبریتی ایجـاد کـرده اســت )اســلامی ، ١٣٩٦؛ کوچکزایــی و همــکاران ، ١٣٩٧؛ خیامــی و همــکاران ، ١٣٩٨(.
Nayar پاسـخ گویی بـه ایـن پرسـش اسـت کـه چـه دلایـل و زمینه هایـی در هـواداری مجـازی از چهره هــای مشــهور در شــبکه اجتماعــی اینســتاگرام نقــش دارنــد؟ پیشینه پژوهش یافته هــای اســلامی و همکارانــش )١٣٩٩( در پژوهشــی بــا عنــوان »ســلبریتی های مجــازی ؛ غریبه هــای آشــنا در عصــر رســانه های اجتماعــی «، بــا اســتفاده از روش قوم نــگاری مجــازی ، بیانگــر آن اســت کــه »خودبرندســازی «، »انتشــار مــداوم زندگــی روزمـره «، »واقعـی جلـوه کـردن «، »برقـراری ارتبـاط تعامل محـور بـا هـواداران «، »یـک شـبه راه صدســاله رفتــن « و »درآمدزایــی از طریــق تبلیغــات «، از جملــه مهمتریــن ویژگی هــای خرده ســلبریتی های زن ایرانــی اســت .
شرایط علی تأثیرگذار در تمایل به فرهنگ هواداری مجازی دیجیتالی شدن زندگی جوانان برخــی از مشــارکت کننــدگان ، علــت اصلــی تمایــل هــواداران بــه ســلبریتی ها در اینســتاگرام را بــه رشــد فناوری هــای نویــن اطلاعاتــی و ارتباطــی نســبت می دهنــد و بــر ایــن باورنــد کــه گســترش ابزارهــای ارتباطــی نویــن نظیــر موبایــل و تبلــت و ماننــد آن و همه گیــری اســتفاده از آنهــا بــرای گروه هــای مختلــف ســنی - به خصــوص نوجوانــان و جوانــان - بــر شــکل گیری فرهنــگ هــواداری مجــازی تأثیــرات چشــمگیری داشــته اســت .