خلاصة:
اقلیم یکی از مهمترین عوامل تعیین کننده در مکانیابی مراکز جمعیتی و شهرنشینی بوده و هر چه شرایط اقلیمی با آستانه های دمایی بدن انسان سازگاری بیشتری داشته باشد، آسایش اقلیمی و کیفیت زندگی انسان بهتر خواهد بود. برای کمی سازی آسایش اقلیمی نمایه های متعددی از جمله نمایه زیست اقلیمی بیکر طراحی شده اند. در این تحقیق ابتدا با به کارگیری داده های دیدبانی شده دما و تندی باد در ده ایستگاه استان خراسان رضوی شامل مشهد، سبزوار، تربت حیدریه، سرخس، قوچان، نیشابور، کاشمر، تربت جام، گناباد و گلمکان (چناران) نمایه مذکور برای دوره ۲۰۰۹-۱۹۷۰ محاسبه و تغییرات آن در دوره دیدبانی بررسی شد. سپس برای آگاهی از وضعیت زیست اقلیمی آینده استان در شرایط تغییر اقلیم، با به کارگیری برونداد سه مدل گردش عمومی جو CGCM۳، GFDL۲.۱ و ECHO-G تحت سه سناریوی انتشار A۲، A۱B و B۱، نمایه زیست اقلیمی بیکر برای دوره ۲۱۰۰-۲۰۱۱ شبیه سازی شد. فراسنج های دما و تندی باد که به عنوان ورودی های نمایه بیکر می باشند، به روش وایازی چند متغیره ریزمقیاس شدند. نتایج این تحقیق نشان می دهد علیرغم اینکه نمایه زیست اقلیمی بیکر در آینده به سمت مقادیر نا مساعد گرم تغییر خواهند کرد، اما این تغییرات به گونه ای نیستند که منجر به جابجایی طبقه بندی زیست اقلیمی ایستگاه های هواشناسی استان از شرایط مطلوب فعلی به وضعیت نامطلوب گرم شوند.
ملخص الجهاز:
جدول (١) نام و مشخصات ایستگاههای هواشناسی همدید استان خراسان رضوی مورد استفاده در این پژوهش داده های دیدبانی دوره ٢٠١٠-١٩٧٠ و برونداد مدل های گردش عمومی جو در دوره ٢١٠٠-٢٠١١ برای محاسبه نمایه زیست اقلیمی بیکر در ده ایستگاه هواشناسی منتخب به کار برده شدند.
جدول (٢) نام و مشخصات مدل های گردش عمومی بکاررفته درمحاسبه نمایه زیست اقلیمی بیکر دوره ٢١٠٠-٢٠١١ {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} برای محاسبه نمایه آسایش اقلیمی روش ها و معادلات گوناگونی پیشنهاد شده است که در این مطالعه نمایه بیکر به دلیل جامعیت نسبی و برخورداری از عامل باد که می تواند تاثیر قابل توجهی در آسایش اقلیمی داشته باشد، استفاده شد.
(رجوع شود به تصویر صفحه) قدرت خنک کنندگی محیط بر حسب میکروکالری در سانتی متر مربع در ثانیه سری زمانی نمایه زیست اقلیمی دوره دیدبانی در شکل ٥ نشان داده شده است .
(رجوع شود به تصویر صفحه) •نمایه زیست اقلیمی دوره آینده ( ٢١٠٠-٢٠١١) به دلیل ناتوانی مدل های گردش عمومی جو در شبیه سازی نقطه ای دما و تندی باد که مورد نیاز نمایه بیکر می باشند، فراسنج های مذکور با استفاده از روش وایازی چند گانه بر روی ایستگاه های هواشناسی استان خراسان رضوی ریزمقیاس شدند.
در شکل ٣، سری زمانی دهه ای نمایه زیست اقلیمی بیکر در هر یک از ایستگاههای مورد مطالعه استان خراسان رضوی بصورت نمودار جعبه ای نشان داده شده است .