خلاصة:
کاش یکاری حرم امام رضا (ع)، بیشک هنری فاخر و عظیم در این سرزمین است. یکی از خصوصیات و جلوههای این بنای مقدّس و ارزشمند، کاشیهای ازاره با ساختار هشت ضلعی و هشت پر است. به کارگیری نقوش و نشانههای تصویری بامعنا و مفاهیم، حایز اهمیت و درخور تفسیر است. تلفیق نقوش و نشانههای شمایلی و نمادین در کاشیهای حرم مقدّس به نحوی است که در نگاه اوّل نمیتوان میان آ نها تمایز قایل شد، امّا با مطالعه و بررسی نشانههای تصویری و جزییات آن در این کاشیها، میتوان معنای آنها را دریافت. هدف از این مقاله، مطالعه و تحلیل نشانههای تصویری موجود در کاشیها، پی بردن به رمزها و معناهای آن و ارتباط میان آنها با استفاده از روش نشانه شناسی پیرس است. به کارگیری یک الگوی نشانه شناختی در این تحقیق میتواند روشی بدیع در واکاوی و یافتن ارتباط بین نشانههای تصویری و مورد تاویلی آنها باشد. بنابر یافتههای تحقیق، نشانههای تصویری در کاشیها شامل انواع شکلهای هشت پر، نگارههای اسلیمی و ختایی، بته جقه و سرو و همین طور ساختار شکلی متنوع با معنای نمادین است. این نشانهها بدین لحاظ اهمیت دارد که با وجود شباهت و تکرار فرمها در عناصر تصویری کاشیها، دارای مفاهیم سمبلیک بسیار و ارتباط میان دال و مدلولها است. در مقالۀ پیش رو، سعی در رسیدن به پاسخ این سوالات است: 1-عناصر تصویری در کاش یهای ازارۀ حرم امام رضا (ع)، بر چه معنایی دلالت دارند؟ 2- براساس روش نشانه شناختی، تصاویر کاشیها جزو کدام دسته از نشانهها هستند؟ -3 ساختار شکلی و تصویری کاشیها کدام است؟ این مقاله به روش توصیفی– تحلیلی انجام شده، تحلیل از نوع کیفی و مقایسهای بوده، اطلاعات لازم نیز از منابع کتابخانهای و مشاهدۀ آثار، جمع آوری شده است.