خلاصة:
قرآن با همان واژگان و کلمات مورد استعمال عرب معانی جدیدی را به وجود آورد. در واقع انقلاب قرآن یک انقلاب معناشناختی بود. قرآن دارای ساختار منسجم و به هم پیوسته است. حروف، کلمات و ضمایر و نسبت های افعال به کار رفته در جملات و عبارات قرآن کاملا سنجیده و منطقی است و تناسب معنوی واژگان با یکدیگر رعایت شده تا از لحاظ معنوی نیز بافت منسجمی به وجود آورد. واژه ها در ترکیب عبارات و جملهها، در قلمروی وسیعتر از معنای وضعی استعمال میشوند. کاربرد انواع آرایههای ادبی (مجاز، کنایه، استعاره، تشبیه، تمثیل و...) روشنگر این موضوع است. یکی از روش های فهم متون تکیه بر اصل روابط همنشینی و جانشینی است. بنابراین برای فهم معانی قرآن باید واژه های آن را در تقابل و همنشینی با دیگر واژه ها کشف کرد. پژوهش حاضر به بررسی واژه «کتم» و ساخت های متعدد آن در قرآن با روش توصیفی- تحلیلی و استفاده از مطالعات واژه شناسانه از طریق لغت و تحلیل همنشینی واژه ها در کنار یکدیگر پرداخته است. با تکیه بر روش معناشناسی، واژه «کتم» که در لغت به معنای پنهان کردن است، با واژه های «شهاده»، «حق»، «تبدون»، «ایمان»، «بینه»، «خلق»، «انزل»، «علم»، «فضل»، «حدیث»، «مخرج» همنشین شده است.
ملخص الجهاز:
(طبرسی، بی تا:212-217/7) 4-2 همنشینی «کتم» با «حق» یکی از کلماتی که در قرآن با واژه کتم همنشین شدهاست واژه حق است، که در آیات 42 بقره، 146 بقره و 71 آل عمران به کار رفته است.
(طباطبایی، 404/3:1374) 4-3 همنشینی «کتم» با «تبدون» یکی از کلماتی که در قرآن با واژه کتم همنشین شدهاست واژه بدء است، که در آیات 33 بقره، 99 مائده و 29 نور به کار رفته است.
(طبرسی، بی تا، 379/4) 4-6 همنشینی «کتم» با «خَلَقَ» یکی از کلماتی که در قرآن با واژه کتم همنشین شدهاست واژه خَلَقَ است، که در آیه 228 بقره به کار رفته است.
(طبرسی، بی تا:6/3) 4-7 همنشینی «کتم» با «انزل» یکی از کلماتی که در قرآن با واژه کتم همنشین شدهاست واژه علم است، که در آیات 159 و 174 بقره به کار رفته است.
(طبرسی، بی تا:171/2) 4-8 همنشینی «کتم» با «علم» یکی از کلماتی که در قرآن با واژه کتم همنشین شدهاست واژه علم است، که در آیات 167 آل عمران،61 مائده، 110 انبیاء به کار رفته است.
(طباطبایی، 468/14:1374) 4-9 همنشینی «کتم» با «فضل» یکی از کلماتی که در قرآن با واژه کتم همنشین شدهاست واژه فضل است، که در آیات 37 نساء به کار رفته است.
(همان، 564/4) 4-10 همنشینی «کتم» با «حدیث» یکی از کلماتی که در قرآن با واژه کتم همنشین شدهاست واژه حدیث است، که در 42 نساء به کار رفته است.
(طبرسی، بی تا:155-156/5) 4-11 همنشینی «کتم» با «مخرج» یکی از کلماتی که در قرآن با واژه کتم همنشین شدهاست واژه مُخْرِج است، که در آیه72 بقره به کار رفته است.