واکاویی ژئوپلیتیک روابط پاکستان و ایران : با تاکید بر تهدیدات مقالة

پاکستان از زمان استقلال تاکنون یکی از بی ثبات ترین، بحران خیزترین کشورهای جهان بوده است، اما همواره از اهمیت ژئوپلیتیک و استراتژیک خاصی در دوران جنگ سرد و پس از جنگ سرد به ویژه دوران پس از 11 سپتامبر 2001 برخوردار بوده است و آمریکا نیز جایگاه برجسته ای به پاکستان در نبرد علیه تروریسم اختصاص داده است. بنابراین، پرسش اصلی این پژوهش آن است که مهمترین عوامل تنش و تهدید، برمبنای حاکمیت ژئوپلیتیک در روابط دو کشور ایران و پاکستان کدام است. پژوهش توصیفی_تحلیلی است. اطلاعات مورد نیاز از روش کتابخانه ای و با مراجعه به منابع معتبر گردآوری شده است. در پاسخ به سؤال اصلی پژوهش، این فرضیه مطرح است که با عنایت به شرایط داخلی پاکستان و مشکلات حل نشدۀ این کشور با همسایگانش، به نظر می رسد پاکستان با وجود 987 کیلومتر مرز مشترک با ایران، تهدیدزا و تنش آفرین است.

لذا جموري اسلامي ايران براي اينکه بتواند بر چالش ها و تنگناهاي پيراموني غلبه ، چالش و رقابت هاي ناسازگار ژئوپليتيکي را به همکاري تبديل کند؛ نخست نيازمند مطالعه دقيق ژئوپليتيک کشـورهاي همسايه و شناخت آنها ميباشند؛ کشور پاکستان با داشتن حدود ٩٣٠ کيلومتر مرز مشترک با ايران داراي طيفي از مشکلات داخلي نظير اقتصاد ورشکسته و بيمار، افراطيگري، فقدان دموکراسي، تجميع قدرت در دست ارتش و ژنرال ها، نفوذ بيش از اندازه گروه ها و احزاب اسلامي، خسارات ناشي از حوادث طبيعي، فساد اداري و غيره (محمدي و احمدي ،١٣٨:١٣٩٤) توان تأثيرگذاري بالايي بر همسايگان و از جمله ايران دارد. با اينکه کشور پاکستان داراي چالش هاي زيادي است ، اما کاهش تنش هاي ژئوپليتيکي عملياتي ساختن زمينه هاي همکاري و از بين بردن تقابل ميان دو کشور، رقابت آنها را در سطح منطقه محتمل مي کند نگاهي به مدل تحليل ژئوپليتيک پاکستان نشان مي دهد که همکاري هاي آن کشور با ايران در مسائلي نظير سازمان کنفرانس اسلامي ، اکو، مسائل قوميتي ، خط لوله گاز ايران - هند(انرژي ) و گروه ٨-D نهفته شده است . محمودي (١٣٩٧) بالاگفشه و همکاران در مقاله الگوي روابط امنيتي ايران و پاکستان در مقابله با پديده تروريسم عنوان کرد: الگوي روابط امنيتي ايران و پاکستان در مقابله با پديده تروريسم بيش از هر چيز مي بايست با توجه به مؤلفه هاي مافياي مواد مخدر، قرار گرفتن دو کشور در مجاورت افغانستان ، وجود مرزهاي طولاني مشترک، سرمايه گذاري و نفوذ عربستان در پاکستان ، شکل گيري و فعاليت هاي گروهک هاي جندالله ، انصارالله ، و جيش العدل درسيستان و بلوچستان ، قرار گرفتن در کانون بحران خيز خاورميانه ، تحريکات گروهک هاي تکفيري در نقاط کانوني بحران زا، ترددهاي غيرمجاز مرزي ، اقدامات تروريستي گروه هايي مانند طالبان ، لشکر جنگوي و سپاه صحابه در پاکستان و استفاده از ظرفيتهاي اقتصادي بندرهاي چابهار و گوادر شکل بگيرد.