خلاصة:
یکی از مهمترین دورههای تاریخی تمدن ایران، حکومت
صفویه (1501 تا 1736 م) است. دورۀ صفویه برخلاف برخی تلاشها، سرآغاز گفتمانهای جدیدی
در تاریخ ایران است. سلاطین صفوی با پشتوانه تیغهای برنده نیروهای خود به قدرت رسیدند،
ولی در ادامه در پویشی عقلانی برای توجیه دو نیاز بنیادین آنان یعنی عنصر مشروعیت و
قانون در ساختار اساسی دولت تن به اندیشههای سیاسی علمای طراز اول شیعه در دوره خود
دادند. سلسله صفویه در زمان شاهعباس یکم
شاهد ساخت اندیشه سیاسی جدیدی است که با استفاده از اندیشمندان عصر خود بر اساس
الگوی کهن ایرانی انجام و تا پایان پادشاهی وی تقریبا پایدار ماند. در این پژوهش
عوامل، نتایج و اندیشه اصلاحگرایانه محقق سبزواری بررسی میگردد و با استفاده از
روش توصیفی، تحلیلی و با اتکا بر منابع اصلی، تاثیر اندیشه ایشان در حکومتداری شاهعباس صفوی بررسی میگردد.
ملخص الجهاز:
دانش تفسیر سیاسی Knowledge of political interpretatio سال دوم، شماره 3، بهار 1399 Vol 2, No 3, Spring 2020 صفحات 114-90 ppt 90-114 تقابل و تعامل سلطنت و حکومت از دیدگاه محقق سبزواری و شاهعباس اول صفوی معصومه قره داغی 1 رئوف موسوی 2 چکیده یکی از مهمترین دورههای تاریخی تمدن ایران، حکومت صفویه (1501 تا 1736 م) است.
سلاطین صفوی با پشتوانه تیغهای برنده نیروهای خود به قدرت رسیدند، ولی در ادامه در پویشی عقلانی برای توجیه دو نیاز بنیادین آنان یعنی عنصر مشروعیت و قانون در ساختار اساسی دولت تن به اندیشههای سیاسی علمای طراز اول شیعه در دوره خود دادند.
سلسله صفویه در زمان شاهعباس یکم شاهد ساخت اندیشه سیاسی جدیدی است که با استفاده از اندیشمندان عصر خود بر اساس الگوی کهن ایرانی انجام و تا پایان پادشاهی وی تقریباً پایدار ماند.
تعامل حداکثری نهاد دینی شیعی و نهاد حکومت در دوره شاهعباس اول، باعث بالندگی نهاد دینی شد و علمای شیعه علیالخصوص محقق سبزواری نیز فرصت آموزش، تدوین و ترویج آموزههای این مکتب را یافتند و در ساختار سیاسی دولت هم تأثیرگذار بودند.
بهطورکلی یکی از اهداف و روشهای محقق سبزواری آسیبشناسی حکومت و دستگاه سلطنت است؛ زیرا در دوره شاهعباس اول، حکومت صفوی توانست به اوج قدرت خود رسانیده، ساختار سیاسی سیطره خود را بر تمام ارکان جامعه حتی نهادهای مذهبی بگستراند.