خلاصة:
هدف: پژوهش حاضر با هدف سنجش وضعیت سواد رسانه‌ای شهروندان مرزنشین استان آذربایجان غربی انجام شد.
روش: نوع پژوهش صورت‌گرفته از نظرِ هدف کاربردی و از نظرِ روش توصیفی-پیمایشی است. جامعۀ آماری این پژوهش شامل همۀ مرزنشیان استان آذربایجان غربی است که از این میان، 384 نفر با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای و سپس تصادفی ساده به‌عنوان حجم نمونه انتخاب شد. ابزار پژوهش پرسش‌نامۀ محقق‌ساخته‌ای بود که بر اساس مؤلفه‌‌های سواد رسانه‌ای سازمان جهانی یونسکو و متون علمی معتبر بومی‌سازی شد. داده‌ها با استفاده از نسخۀ 26 نرم افزار اس‌پی‌اس‌اس پردازش شد.
یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد وضعیت کلی سواد رسانه‌ای شهروندان مرزنشین استان آذربایجان غربی در سطح ضعیف است. سطح سواد رسانه‌ای مردان بیشتر از زنان است، اما سواد رسانه‌ای افراد متأهل و مجرد یکسان است؛ سطح سواد رسانه‌ای افراد ساکن در شهر بیشتر از روستاییان است. همچنین، با افزایش سطح تحصیلات و میزان درآمد ماهانۀ شهروندان، سطح سواد رسانه‌ای آنان نیز افزایش می‌یابد.
اصالت/ارزش: با توجه به نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش، کتابخانه‌های عمومی به‌عنوان نهادهایی آموزشی و اجتماعی می‌توانند با ارائه خدمات کتابخانه‌ای مرتبط و آموزش‌های لازم در راستای افزایش سطح سواد رسانه‌ای شهروندان مرزنشین استان آذربایجان غربی قدم بردارند.
: The aim of this study is to assess the media literacy status of cross-border citizens of West Azerbaijan province in terms of the status of their media literacy, and their ability to receive, evaluate, influence, and analyze media messages (as one of the influential factors).
Method: This is an applied study in terms of purpose that was conducted using a descriptive-survey method. The research statistical population included all border residents of West Azerbaijan province, from whom 384 people were selected as the sample size using Cochran's formula and multi-stage cluster sampling and then simple random sampling. The research tool was a researcher-made questionnaire based on the index UNESCO World Literacy Media and localized scientific texts which were presented to 10 experts. Given that the minimum value required to achieve content validity based on the opinions of 10 experts is 0/62 according to the CVR index and 0/79 according to the CVI index, all items with a value lower than 0/62 and 0/79 were omitted from the questionnaire. The research data were processed using SPSS software version 26.
Findings: The level of media literacy of men was higher than that of women. In the married and single groups, the difference between the two groups is not significant. The level of media literacy of people living in the city was higher than that of villagers. As citizens’ monthly incomes increased, their level of media literacy increased.
Originality/value: The results showed that the status of media literacy of the cross-border citizens of West Azerbaijan province is at a weak level. Considering the results of this research, public libraries can provide library services and training courses required to improve the level of media literacy of the cross-border citizens of West Azerbaijan province.
ملخص الجهاز:
اصالت /ارزش : با توجه به نتايج به دست آمده از اين پـژوهش ، کتابخانـه هـاي عمـومي بـه عنـوان نهادهـايي ١ آموزشي و اجتماعي مي توانند با ارائۀ خدمات کتابخانه اي مـرتبط و آمـوزش هـاي لازم در راسـتاي افـزايش سطح سواد رسانه اي شهروندان مرزنشين استان آذربايجان غربي قدم بردارند.
از مطالب مذکور مي توان اين گونه نتيجه گرفت کـه تـاکنون اکثـر پـژوهش هـاي سـنجش وضعيت سواد رسانه اي در داخل کشور، از گروه دانشـجويان دانشـگاه هـا بـوده اسـت و حتـي در پژوهش هاي خارجي نيز هيچ تحقيقي در خصـوص سـنجش وضـعيت سـواد رسـانه اي مرزنشـينان صورت نگرفته است و مطالعات منسجمي در اين زمينه وجود ندارد.
تحليل واريانس چندگانه : مقايسه سواد رسانه اي شهروندان مرزنشين استان آذربايجان غربي برحسب متغيرهاي جمعيت شناختي (رجوع شود به تصویر صفحه) با توجه به اطلاعات جدول ٦، ميانگين رتبه هاي مؤلفه هـا و متغيـر سـواد رسـانه اي بـراي دو گـروه مردان و زنان متفاوت است ، و با توجه بـه ميـانگين رتبـه هـا، مؤلفـه و متغيـر سـواد رسـانه اي بـراي گروه مردان بيشتر از گروه زنان است .
Diergarten Möckel, Nieding & Ohler 511 سرمايه هاي فرهنگي که بورديو نيز بـر آن هـا تأکيـد داشـت (ماننـد سـينما و تئـاتر رفـتن ، روزنامـه خواندن ، جلسات فرهنگي، داشتن يارانـه ) دورنـد (روحـاني، ١٣٨٨؛ اميـر مظـاهري، ١٣٩٢)، عـدم وجود مراکز فرهنگي، هنري و آموزشي همچون سينماها، فرهنـگ سـراها، ســالن هــاي ورزشـي ، کتابخانه ها، دانشگاه ها و ديگر فضـاها (شـجاعي و اميرپـور، ١٣٩١)، و همچنـين اينکـه روسـتاييان معمولا تحصيلات و امکانات اموزشي کمتري نسبت بـه شـهريهـا دارنـد، سـواد رسـانه اي آن هـا معمولا پايين تر از شهرنشينان است .
(
, 
, 
)
