خلاصة:
ارزشیابی بسته برنامهدرسی قصدشده فارسی دوره اول ابتدایی، با طیکردن روندی ارزشیابانه و باتوجه به معیارهای برنامهدرسی مرجع زبانآموزی در نگاهی جامع و متکی به مبانی نظری، به تبیین شایستگیها و نارساییهای برنامهدرسی قصدشده فارسی دورهاول ابتدایی میپردازد و همخوانیها و تفاوتها، کاستیها و نقاط قوت و ضعف برنامهدرسی تدوین شده فارسی را در پایههای اول تا سوم مشخص میکند. برای پاسخ به سوالات پژوهش، از روش بررسی کتابخانهای، اجرای پرسشنامه حضوری از متخصصان فارسی دوره ابتدایی، تحلیل محتوای مفهومی و مقایسه و استنتاج قیاسی میان برنامهدرسی مرجع و برنامهدرسی قصدشده استفاده شده است. بستۀ برنامهدرسی فارسی تدوین شده شامل کتابهای خوانداری، نوشتاری و کتاب معلم، براساس ویژگیهای اصلی برگرفته از چارچوب برنامهدرسی مرجع زبانآموزی دورۀ اول ابتدایی، پس از اعتبارسنجی، مورد ارزیابی قرارگرفته است. نظربه گستردگی و حجم قابلتوجه یافتههای ارزشیابی برنامهدرسی قصدشده فارسی دوره اول ابتدایی، خلاصۀ نتایج بهدست آمده درقالب مولفههای اصول و هدفهای اساسی، ویژگیهای محتوایی، رویکرد و روش آموزش، موقعیتها و فعالیتهای یادگیری و ارزشیابی از آموختهها ارائه شدهاست. یافتههای بهدستآمده حاکی از کاستیها و ضعف مشترک در تمام مولفههای پنجگانه بسته برنامه درسی قصدشده فارسی است. روند گذشته نیاز به بازنگری دارد و تولید راهنمای برنامه درسی و تدوین درسهای زبان آموزی باید براساس مطالعات کافی روی مبانی نظری و تجربیات زبانآموزی در نگاهی جهانی، انجام آسیبشناسیها و نیازسنجیهای لازم، توجه به تجارب گذشته و طی کردن روندی آزمایشی، قبل از تعمیم برنامهدرسی در سطح ملی صورت گیرد.
In order to identify the inconsistencies, differences, shortcomings, strengths, and weaknesses of the package of the intended curriculum for the first three grades in the subject of Farsi language a series of interviews with the field’s experts were conducted and the content of the package, consisting of reading and writing textbooks and teachers’ guide, analyzed using five areas of emphasis: Basic principles and goals, content features, teaching method and approach, learning situations and activities, and finally learning assessment. The findings reveal shortcomings and weaknesses right across all five areas of emphasis. The approach needs to be reviewed. Curriculum guide and the lessons designed need to be based on sound theoretical foundations and language teaching experiences from a global perspective. Need assessments and pathological studies, as well as consideration of past experiences and taking an experimental approach are necessary before the curriculum’s national implementation.
ملخص الجهاز:
در زمينة طراحي ، توليد و اجراي برنامه درسي و تأليف کتاب هاي درسي دوره ابتدايي در ساختار جديد و ارزشــيابيهاي سالانه اي که از اين کتابها و بســته برنامه درسي صورت گرفته است )در درس فارســي دوره ابتدايي پايه اول ، قمري ، ١٣٩١؛ پايه دوم احقر، ١٣٩٢ و پايه ســوم دستجردي کاظمي و نجفي پازوکي ، ١٣٩٣(، ديده مي شــد که ارزشيابيهاي صورت گرفته تصويري کامل از روند تحولات صــورت گرفته در حوزة برنامه درســي و تصميم گيري در مورد تغييرات مورد نياز در برنامه درســي دورة تحصيلي ابتدايي از جمله در درس فارســي باتوجه بــه مباني نظري و تجربي آن و منابع مرجع حوزة زبان آموزي در نگاهي جامع به دســت نمي دهند.
١. در اين مطالعه تنها پنج مؤلفه از مؤلفه هاي تشکيل دهندة برنامه درسي زبان آموزي مورد توجه قرار گرفته و مطرح شده اند: ١( اصول ، هدفهاي اساسي و انتظارات عملکردي ، ٢( محتوا )شامل جهت گيري در انتخاب و سازماندهي محتوا(، ٣( رويکرد و روش به آموزش )ويژگيهاي پداگوژيکي (، ٤( موقعيتها و فعاليتهاي يادگيري ، و ٥( ارزشيابي از آموخته ها.
در پاســخ به سؤال اول پژوهش ، براي بررسي منابع مطالعاتي و پژوهشي و ارائه ويژگيهاي حاصل از بنيان نظري و دانش موجود در حوزه آموزش زبان ]زبان معيار در نظام آموزشــي [ در نگاهي جهاني ، در مؤلفه هاي پنجگانه مورد نظر، از طريق مطالعات توصيفي و پژوهش تلفيقي )شورت ، ترجمه مهرمحمدي و همکاران ، ١٣٨٧( روي تمام مطالعات انجام شده در حوزه موضوع خاص زبان آموزي دوره ابتدايي عمل شــده اســت و يک به يک مرور و يافته هاي آنها در قالب مؤلفه هاي اصلي تشــکيل دهنده برنامه درسي سازماندهي شده اند.