خلاصة:
هدف این مقاله بررسی اثر جایگزینی اقلام مختلف مالیاتی (یا تغییر در ترکیب مالیاتی) بر اندازه اقتصاد سایه در ایران است. بدین منظور، یک مدل پیشنهادی با استفاده از رویکرد خودرگرسیونی با وقفههای توزیعی برای دوره زمانی 1355-1394 برآورد شده است. نتایج نشان داد جایگزینی مالیات بر شرکتها برای مالیات بر درآمد یا مالیات بر کالا و خدمات و نیز جایگزینی مالیات بر ثروت برای مالیات بر درآمد، مالیات بر کالا و خدمات، مالیات بر شرکتها یا مالیات بر واردات اندازه اقتصاد سایه را کاهش میدهد. افزون بر این، جایگزینی مالیات بر واردات برای مالیات بر درآمد، مالیات بر شرکتها یا مالیات بر کالا و خدمات منجر به کاهش اندازه اقتصاد سایه میشود؛ در حالی که جایگزینی مالیات بر کالا و خدمات برای مالیات بر درآمد تأثیر معناداری بر فعالیتهای این بخش ندارد. نتایج این مطالعه مبنای مناسبی برای تعدیل ترکیب مالیاتها برای کوچکتر کردن و یا ممانعت از گسترش بخش اقتصاد سایه در ایران فراهم میآورند.
The purpose of this study is to examine the effects of substituting different tax items for each other (or changes in tax mix) on the size of the shadow economy in Iran. To this end, a proposed model is estimated using the autoregressive distributed lag (ARDL) approach for the period 1355-1394. The results show that the substitution of company tax for income tax or commodities tax as well as the substitution of wealth tax for income tax, commodities tax, company tax or import tax reduce the size of the shadow economy. In addition, the substitution of import tax for income tax, corporate tax, or commodities tax leads to a decrease in the size of the shadow economy, while the substitution of commodities tax for income tax has no significant effect on the activities of this sector. The results of this study provide a good basis for adjusting the tax mix to reduce or limit the shadow economy sector in Iran.
ملخص الجهاز:
کلیدواژهها طبقهبندی ژل: O52 O17 H21 واژگان کلیدی: اقتصاد سایه، ترکیب مالیاتی، رویکرد خودرگرسیونی با وقفههای توزیعی (ARDL)، اقتصاد ایران عنوان مقاله [English] Modeling the Substitution Effects of Taxes on the Size of the Shadow Economy (An Empirical Application for the Iranian Economy) نویسنده [English] Mahboobeh Farahati Assistant Professor, Department of Economic, Semnan University, Semnan, Iran چکیده [English] The purpose of this study is to examine the effects of substituting different tax items for each other (or changes in tax mix) on the size of the shadow economy in Iran.
هدف از این پژوهش این است که نخست، یک مدل تجربی برای بررسی اثر هرگونه تغییر در ترکیب مالیاتی بر اندازه بخش سایه اقتصاد ارائه و سپس، مدل مورد نظر برای دادههای مربوط به دوره زمانی 1355-1394 برای اقتصاد ایران با استفاده از رویکرد «خودرگرسیونی با وقفههای توزیعی» (ARDL)[5] برآورد شود.
با وجود این، اینکه کدام نوع مالیات تأثیر بیشتری دارد، مبهم است؛ زیرا برخی برآوردها نشان میدهند جایگزینی مالیاتهای غیرمستقیم برای مالیاتهای مستقیم منجر به رشد فعالیتهای اقتصاد سایه میشود؛ در حالی که دیگر برآوردها حاکی از این است که چنین تغییری در ترکیب مالیاتها اثر قابل توجهی بر اندازه اقتصاد سایه ندارد.
توصیف دادهها در این مطالعه از دادههای مربوط به متغیرهای اندازه اقتصاد سایه، سهم هر یک از اقلام مالیاتهای مستقیم و غیرمستقیم از کل درآمد مالیاتی دولت، نرخ بیکاری، نرخ تورم و نسبت تجارت خارجی به تولید ناخالص داخلی برای دوره زمانی 1355-1394 استفاده شده است.