خلاصة:
نظام اجتماعی سیاسی عرب بسته به قبیله بود که بنیامیه با کاربست آن حکومت امویان را تشکیلداد. در بین قبایل شام، بنیکلب باقلمرو گسترده، ادعای سروری قبایل یمنی و پیمان سیاسی و خانوادگی با بنیامیه، به وفادارترین هواخواه امویان تبدیلشد و باجانفشانی درصفیّن، پایههای حکومت اموی را استوار ساخت. همچنین تلاش برای ولیعهدی یزید و کمک نظامی و فرهنگی آنها، گسترش حکومت امویان را رقمزد. برایناساس پژوهش پیشرو میکوشد با رویکرد توصیفی و تحلیلی به این سوال پاسخدهد که عملکرد قبیلهی کلب در مواجهه با جنبشهای اعتقادی و چالشهای سیاسی اقتصادی دولت امویان چگونه بود و اینقبیله در سرکوب جنبشهای ضدّاموی چه نقشی داشت؟ یافته های پژوهش نشان میدهد مهمترین عرصه نقشآفرینی کلبیان، عملکرد نظامی متاثر از هواداری ایدئولوژیکی، سنتها و مصالح قبیلهای آنها بود، چراکه بخشی از سپاهیان اموی را تشکیلمیدادند. سرکوب جنبشهای اعتقادی و همچنین سیاسی ـ اقتصادی، ستیز با پیروان مذاهب، قبایل رقیب و گروههای سیاسی مخالف امویان درگسترهی خلافت اسلامی کارویژهی قبیله کلب در این دوره بود به طوریکه در لشگرکشیهای خارج از شام و دورترین مناطق، حضوری اثربخش داشتند. نقطهی اوج مشارکت آنان را میتوان پیکار باورمندانه با اعتراضات اقتصادی اهلذمه در مصر و نقاط دور از مرکز خلافت، قیام پیروان زیدبنعلی، خیزش مردم مدینه و شورشهای خوارج و زبیریان در سراسر قلمرو اموی دانست.
The Arab socio-political system depended on the tribe through which the Umayyads formed the Umayyad rule. Thus, the Kalb tribe by claiming the supremacy of the Yemeni tribes, the vast population and territory became the most loyal fanatical tribe of the Umayyads, and with their presence in the political arena and sacrifice in the Battle of Siffin, they became the basis for inheriting this dynasty. In addition, their military and cultural assistance to Yazid I marked the expansion of the Umayyad rule. Therefore, the present study tries to describe and analyze the Kalb tribe's reaction in the face of the ideological insurrections and political-economic challenges of the Umayyad government and the role this tribe played in suppressing the anti-Umayyad movements. The research findings show that the most important field of role-playing of the Kalbiyya was the military performance influenced by their ideological support, traditions and tribal interests because they were part of the Umayyad armies. The suppression of ideological as well as political-economic movements, conflicts with followers of religions, rival tribes and political groups opposed to the Umayyads within the Islamic Caliphate were the special features of the Kalb tribe during this period, so that they had an effective presence in military campaigns outside the Levant and in the most remote areas. The culmination of their participation can be considered a believable struggle with the economic protests of the Dhimmis in Egypt and far from the center of the caliphate, the revolt of the followers of Zayd ibn Ali, the uprising of the people of Medina and the rebellions of the Kharijites and Zubayres throughout the Umayyad Empire.
ملخص الجهاز:
براين اساس پژوهش پيش رو ميکوشد با رويکرد توصيفي و تحليلي به اين سؤال پاسخ دهد که عملکرد قبيله ي کلب در مواجهه با جنبش هاي اعتقادي و چالش هاي سياسي اقتصادي دولت امويان چگونه بود و اين قبيله در سرکوب جنبش هاي ضدّاموي چه نقشي داشت ؟ يافته هاي پژوهش نشان ميدهد مهم ترين عرصه نقش آفريني کلبيان ، عملکرد نظامي متأثر از هواداري ايدئولوژيکي، سنت ها و مصالح قبيله اي آن ها بود، چراکه بخشي از سپاهيان اموي را تشکيل ميدادند.
در حقيقت بسياري از بزرگان صحابه و تابعين اين اقدام معاويه را برنتافتند چراکه نه تنها براساس اصول اسلامي نبود بلکه روال رهبري قبيله هم لزوماً به صورت وراثتي از پدر به پسر نبود لکن کلبي ها با تأثير از نظام هاي پادشاهي قبل از اسلام (ولهاوزن ، ١٩٦٨: ١٣٤) و خويشاوندي با يزيد، حاميان طبيعي خانواده حکومتي محسوب مي شدند،١ ازاين رو دو بزرگ کلب ، مالک و حريث بن بحدل در يعت ستاندن براي يزيد بسيار تلاش کردند و پس از وليعهدي، او را در نبرد قسطنطنيه (٥٠هجري) همراهي کردند (ابن عديم ، ١٩٧٦: ٢١٩٧/٥).
٣ ـ عملکرد بنيکلب در چالش هاي امنيتي ـ نظامي و دفع قيام هاي ضد اموي ٣ ـ ١ ـ رويارويي بنيکلب با جنبش هاي اعتقادي پس از ماجراي صلح امام حسن (ع ) بود که کار بنيامّيه بالا گرفت و معاويه به دليل اشرافيت ، تعصب عربّيت و خلافت مورد پذيرش قبايل شام قرارگرفت (ولهاوزن ، ١٩٦٨: ١٢٧) لکن امويان هنوز در ديگر مناطق جهان اسلام از مقبوليت و نفوذ سياسي برخوردار نبودند، ازاين رو با اعتراضات پراکنده اي از سوي خوارج و شيعيان روبرو شدند.