خلاصة:
حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست از جمله اهداف عالیه سازمان جهانی تجارت می‌باشد. هدف از انجام این تحقیق، سنجش میزان انطباق قوانین حمایتی از محیط زیست و منابع طبیعی در ایران با چهارچوب این سازمان؛ با تاکید بر اصول پایداری می‌باشد. روش تحقیق توصیفی–پیمایشی است. ابتدا، قواعد حقوقی وبین‌المللی محیط‌زیست در8گروه جداگانه تقسیم‌بندی ومیزان تعهدات ایران نسبت به آنهابررسی شد. سپس، شاخص‌های زیست‌محیطی وسنجه‌های مرتبط ازدیدگاه سازمان جهانی تجارت استخراج و در5دسته جداگانه ارزیابی شدند. از پرسشنامه محقق‌ساخته برای تعیین میزان تطابق مولفه‌هااستفاده گردید. جامعه آماری تحقیق شامل کارشناسان خبره ونمونه آماری40نفر تعیین گردید. از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف برای نرمال بودن توزیع داده‌ها و از تحلیل عاملی برای مقایسه بین میانگین‌ها استفاده شد. نتایج نشان از پذیرش 100درصدی تعهدات و انجام54درصدی آنها دارد. بیشترین میزان انجام تعهدات به «منع تجارت گونه‌های خاص» و کمترین به «تغییر اقلیم و گرمایش جهانی» اختصاص دارد. در میان شاخص‌های پنجگانه سازمان جهانی تجارت،«قوانین و سیاست‌های محیط زیستی» با بارعاملی 64/0 و شاخص t (تی) 81/9 بهترین متغیر تعیین گردید. همچنین، کمترین وزن متعلق به شاخص «قواعد حقوقی مربوط به حل‌و‌فصل دعاوی محیط زیستی» با بارعاملی 49/0 و شاخص t (تی) 96/7 بوده است. نظر کارشناسان تنها در 2 مورد (مدیریت پسماندهای ویژه و خطرناک با وزن عاملی 7 و عدم آلودگی اکوسیستم‌های آبی با وزن 6) با میزان انجام تعهدات ایران در خصوص قواعد حقوق بین‌الملل محیط زیست تطابق دارد و در سایر موارد عدم تطابق دیده می‌شود. به نحویکه در خصوص مولفه «منع تجارت گونه‌های خاص» نظرات کارشناسان با میزان انجام تعهدات ایران کاملا متفاوت و از لحاظ وزن عاملی در تضاد است.
Conservation of natural resources and the environment is one of the high goals of the WTO.The purpose of this study is to measure the compliance of environmental protection laws and natural resources in Iran with the framework of the WTO, emphasizing the principles of sustainability.The research method is descriptive-survey.First, the international rules related to the environment were divided into eight separate groups and the extent of Iran's commitment to them was examined.Then environmental indicators and related metrics were extracted in 5 separate categories.The statistical survey showed that 100% of the commitments were accepted and 54% of them were fulfilled.The highest commitments were made to "prohibiting the trade of certain species" and the lowest to "global climate change and warming."Among the five indicators of the WTO, the index of "environmental laws and policies" with a factor of 0.64and the index of t (T) 9.81 was determined as the best variable. Accordingly, the lowest weight and importance belonged to the index "Legal rules related to the settlement of environmental lawsuits"with a factor of 0.49 and the index t (T)7.96. According to experts, only in two cases (management of special and hazardous waste with factor weight 7 and non-pollution of water ecosystems with weight 6) is consistent with Iran's compliance with the rules of international environmental law.In a way the experts' opinions on the component of "prohibition of trade of certain species" are completely different from the amount of fulfillment of Iran's obligations and are in conflict with the weight of the factor.
(
, 
, 
)
