خلاصة:
فصوص‌الحکم اثر محی‌الدین ابن‌عربی است. در طول حدود هشت قرن پس از نگارش این اثر، نویسندگان بسیاری کوشیده‌اند تا با شرح و تفسیر خود، گرهی از گره‌های آن بگشایند. کتاب «فصوص‌الحکم و مکتب ابن‌عربی» اثر ابوالعلاء عفیفی از متأخرترین تفاسیر فصوص‌الحکم است که در قالب تعلیقاتی به موشکافی دربارة آن می‌پردازد. در این مقاله می‌کوشیم به معرفی و نقد این کتاب با ترجمة محمّدجواد گوهری بپردازیم. کتاب حاضر به‌صورت «تعلیقه» بر فصوص‌الحکم به نگارش درآمده است؛ از این رو تمام عبارات فصوص مورد بررسی مولف قرار نگرفته است. در کتاب حاضر عفیفی کوشیده به زبانی همه فهم مباحث عرفانی و فلسفی فصوص را توضیح دهد و به حل برخی دشواری‌های زبانی و فکری ابن‌عربی برای خوانندگان غربی بپردازد که با مباحث وحدت وجود آشنایی کم‌تری دارند. از این رو، این کتاب می‌تواند در فهم مباحث پیچیدة فصوص الحکم، راهگشا باشد. از دیگر نقاط برجسته و مهم این کتاب، عدم تعصب نویسنده به ابن‌عربی است که او را تبدیل به ناقدی منصف و داوری بی‌تعصب در ارزیابی فصوص کرده است. همچنین نویسنده کوشیده با تاکید و تکرار مباحث کلیدی دیدگاه ابن‌عربی در کتاب – از جمله وحدت وجود، رابطه عالم و خدا و مباحث مربوط به آن- به تثبیت بهتر آنها در ذهن خواننده کمک کند.
Fusus al-Hakam is written by Muhyiddin Ibn Arabi. During the nearly eight centuries since this work was written, many writers have tried to unravel its knots with their descriptions and interpretations. The book "Fusus al-Hakam and The School of Ibn Arabi" by Abu al-'Ala Afifi is one of the most recent commentaries on Fusus al-Hakam, which was scrutinized in the form of commentaries. In this article, we try to introduce and critique this book translated by Mohammad Javad Gohari. The present book has been written as a "commentary" on Fusus al-Hakam; Therefore, not all expressions of Fusus have been studied by the author. In the present book, Afifi has tried to explain in a language understandable regarding the mystical and philosophical issues of Fusus and to solve some linguistic and intellectual difficulties of Ibn Arabi for the western readers who are less familiar with the issues of unity. Therefore, this book can be helpful in understanding the complex issues of Fusus al-Hakam. Another prominent point of this book is the author's lack of prejudice against Ibn Arabi, which has turned him into a fair critic and impartial judge in the evaluation of Fusus. The author also tries to help to better establish them in the mind of the reader by emphasizing and repeating the key topics of Ibn Arabi's view in the book, including the unity of existence, the relationship between the universe and God, and related topics.
ملخص الجهاز:
فصوص الحکم بيست و هفت فص – به شمار انبيـايي کـه شـرح مقامـات باطنيشان در کتاب مورد بحث قرار گرفته است - دارد که عناوين آنها به ترتيب عبارتند از: فص اول (حکمت الهي در خصوص آدم ) فص دوم (حکمت نفثي در خصوص شيث ) فص سوم (حکمت سبوحي در خصوص نوح ) فص چهارم (حکمت قدوسي در خصوص ادريس ) فص پنجم (حکمت مهيمي در خصوص ابراهيم ) فص ششم (حکمت حقي در خصوص اسحاق ) فص هفتم (حکمت عليه در خصوص اسماعيل ) فص هشتم (حکمت روحي در خصوص يعقوب ) فص نهم (حکمت نوري در خصوص يوسف ) فص دهم (حکمت احدي در خصوص هود) فص يازدهم (حکمت فتوحي در خصوص صالح ) فص دوازدهم (حکمت قلبي در خصوص شعيب ) فص سيزدهم (حکمت ملکي در خصوص لوط ) فص چهاردهم (حکمت قدري در خصوص عزير) فص پانزدهم (حکمت نبوي در خصوص عيسي ) فص شانزدهم (حکمت رحماني در خصوص سليمان ) فص هفدهم (حکمت وجودي در خصوص داوود) فص هجدهم (حکمت نفسي در خصوص يونس ) فص نوزدهم (حکمت غيبي در خصوص ايوب ) فص بيستم (حکمت جلالي در خصوص يحيي ) فص بيست و يکم (حکمت مالکي در خصوص زکريا) فص بيست و دوم (حکمت ايناسي در خصوص الياس ) فص بيست و سوم (حکمت احساني در خصوص لقمان ) فص بيست و چهارم (حکمت امامي در خصوص هارون ) فص بيست و پنجم (حکمت علوي در خصوص موسي ) فص بيست و ششم (حکمت صمدي در خصوص خالد) فص بيست و هفتم (حکمت فردي در خصوص محمد) مولف در پيشگفتار کتاب به معرفي اجمالي ابن عربي ، کتاب فصوص الحکـم و جايگـاه رفيع اين کتاب در تصوف اسلامي پرداختـه و سـپس بـه بيـان دشـواري هـاي موجـود در فصوص از جمله شيوة رمزآلود زبان ابن عربي ، ارادة معاني متفاوت از کلمات تخصصـي در حوزة الهيات اسلامي ، تاويل آيات قرآن و احاديث به نحوي که با فلسفۀ وحدت وجـودي وي در تعارض نباشد، پرداخته است .
(
, 
, 
)
