خلاصة:
رمان و رمان نویسی پس از انقلاب اسلامی به عنوان ژانر ادبی مطرح از دهه شصت، اغلب با رویکردی اجتماعی مسائل و چالشهای روز جامعه را به عنوان دغدغه های اصلی نویسندگان، طرح کرده است. از دهه هفتاد، گرایش زنان به رمان نویسی، گرایشی چشمگیر است. یکی از مهمترین ویژگی های این نوع ادبی در دهۀ هفتاد، توجه به مسائل زنان و طرح حساسیت های خاص آنان در ارتباط با مضامین مربوط به خود و از جمله در حیطه ارتباطات میان فردی و خانوادگی است. نویسندگان زن در رمان های خود از گفتمان مسلط و جمع گرا فاصله گرفته و مسائل شخصی و زنانه را وارد رمان ها کرده اند و اغلب در نقش های پذیرفته شده جنسیتی تشکیک کرده اند. در برخی از رمانهای مردان نیز تغییر نقشهای کلیشه ای جنسیتی به چشم می خورد. ارتباط عاطفی میان زن و شوهر، ارتباط میان والدین و فرزندان، مسائل والد(زن) در خانواده تک سرپرست، زنان شاغل، تغییر دیدگاه زنان به ارتباطات درون خانواده، طرح چالش های بین نسلی و چالش در معیار های سنتی همسر گزینی نمونه هایی از گرایش به طرح مضامین تازه در رمان های این دهه است. می توان گفت الگوی مناسبات سنتی خانوادگی در رمان این دهه به تدریج به چالش کشیده می شود و توجه به نیازهای نسل جدید و تفاوت دیدگاه آنان با نسل پیشین و زمینه های تغییر در نقش های سنتی در رمان بازتاب می یابد
After Islamic revolution as a literary genre discussed since the 1980s, Novel and novel writing have discussed the current social issues and challenges as the main challenges of authors mainly with a social approach. The women's tendency of novel writing has been considerably increased since 1990s. One of the most important specifications of this literary type in the 1990s was to pay attention to the women's problems and discuss their special sensitivities related to their own conceptions in, for example, interpersonal and family communications. In their novels, women authors moved far from the general and dominant discourse, entered the personal and feminine problems into the novels and almost made an uncertainty to the accepted sexual roles. The change of cliche sexual roles is seen in some of men novels. Affective relationship of wife and husband, relationship of parents and children, the mother's problems in mono-parent families, working women, the change of women's view to the intra-family communications, intergenerational challenges and challenge in traditional marriage (spouse-selection) criteria are some examples of intention to involving the new subjects in novels of the mentioned decade. It may be said that a pattern of traditional family formalities was gradually challenged in novels of this decade, and considering the needs of new generation and difference of their view and previous generation, and fields of change in traditional roles are reflected in their novels.
ملخص الجهاز:
یکی از مهم ترین ویژگیهای این نوع ادبی در دهۀ هفتاد، توجه به مسائل زنان و طرح حساسیت های خاص آنان در ارتباط با مضامین مربوط به خود و از جمله در حیطـۀ ارتباطـات میان فردی و خانوادگی است .
از سـوی دیگـر، شـکل گیـری رابطۀ عاطفی زن و مرد به عنوان معیار ازدواج ، نیازمند رابطـه ای نسـبتا طـولانی بـین آن هاست ، که خارج از چهارچوب های فعلی موجود جامعه است و از آنجا که به دور از کنترل و نظارت والدین یا نظام هنجاری جامعـه صـورت مـیگیـرد (زیـرا خـانواده و جامعه ، چنین روابطی را به رسمیت نشناخته اند)، میتوانـد بـه شـکل هـا و الگوهـای مختلفی تحقق یابد، به ویژه که داده ها، بیانگر کمرنگ ترشدن نسبی معیارهای مذهبی در انتخاب همسر در میان نسل جوان تر هستند.
» (جنادله ، همان : ٢٩٧ و ٢٩٨) پرسش اصلی مقاله این است که تغییرات اجتماعی مـذکور چگونـه در رمـان بـاز نمایی شده و آیا رمان نویسان به مسئلۀ نقش های جنسیتی توجه داشته انـد؟ بـه ایـن منظور، سه رمان از دهۀ هفتاد که توجهی ویژه بـه ایـن موضـوع داشـته انـد و بسـتر ارتباط میان زن و مرد یا خانواده تک سرپرست ، موضوع اصلی پیرنگ داسـتانی آن هـا بوده ، طرح و تحلیل میشود.
همان گونه که زنان در ابتـدای دوره مشـروطه ، مضـامین مربـوط بـه خانواده ، ارتباط میان زن و شوهر و مناسبات خـانوادگی را در روزنامـه هـای آن دوره طرح کردند، پس از انقلاب اسلامی نیز به موازات گسترش رمان نویسـی زنـان ، آنـان مضامین مزبور و چالش های مربوطه را وارد ادبیـات داسـتانی ایـران کردنـد و موفـق شدند با دیدگاهی انتقادی، برخی مناسبات و روابـط ناصـحیح یـا مردسـالارانه را بـه چالش کشیده و گاه تعاریفی تازه را جانشین تعاریف پیشین کنند.