واکاوی مفهوم عقل نظری و عقل عملی مبتنی بر رویکرد اسلامی مقالة

مؤلف: نیک پور، نسیبه ؛ واعظی، سید حسین ؛

پژوهش های اعتقادی کلامی بهار 1401 - شماره 45 ، A (Azad University/ISC (‎22 صفحة - من 175 إلی 196 )

الکلمات المفتاحية: عقل عقل عملی عقل نظری رویکرد اسلامی عقل نظری و عقل عملی بـه ادراک کـه

خلاصة:

عقل نظری و عقل عملی در بستر تاریخ در اسلام، از ارزش و اعتبار زیادی برخوردار است. با توجه به رویکرد اسلامی و واکاوی در اندیشه‌های فیلسوفان اسلامی این نتیجه حاصل می‌شود که هر یک از منظری خاص به این مقوله پرداخته‌اند. بنابر این تبیین آرای چند تن از این اندیشمندان اسلامی معاصر و غیر معاصر در مورد عقل نظری و عملی از اهمیّت ویژه‌ای برخوردار است. در این مقاله به روش تحلیلی توصیفی سعی شده است به طور اختصار به اندیشه‌های ایشان پرداخته شود. نتایج حاصل از این مقاله نشان می‌دهد که آنها از دو دیدگاه به عقل نظری و عملی نظر کرده‌اند و در این اتفاق نظر دارند که عقل نظری را در چهار مرتبۀ هیولایی، بالملکه، بالفعل، و بالمستفاد در نظر می‌گیرند. و ادراک کلیات را جزو کارکرد‌های آن می‌دانند و عقل عملی را به چهار مرتبه تجلیه، تخلیه، تحلیه، و فنا تقسیم می‌‌کنند و کارکرد اصلی آن را تشخیص خوب و بد اعمال و رسید به خلق نیکو می-دانند. اختلاف نظر آنها درنحوه ادراک مفاهیم به صورت کلّی و جزئی و و ارتباط میان عقل نظری و عملی می‌باشد.

ملخص الجهاز:

١. هدف از تقسيم بندي عقل به عقل نظري وعقل عملي درست است که پرداخت به قواي نفس از زاويه «نظري» و «عملي» در مسـير حرکـت پر سرعت علم و با وجود کنجکاوي روزافزون بشر، امري عادي به نظر مـيرسـد؛ امـا مـي- توان انگيزه هاي ذيل را نيز براي آن مطرح دانست : - تحليل قدرت انسان ، به عنوان جانشين پروردگار از ايـن جهـت کـه در بسـياري از موارد پس از علم و بررسي معلوم به ويژگي کشاندن آن به عرصه هستي و خلق و ايجـادش توانمنـد اسـت ، مشـابه رابطـه وجـودي اصـيلي کـه ميـان آفريـدگار جهـان هسـتي و جهـان حکمفرماست . در مـورد ايـن ديدگاه تبيين هاي مختلفي از منظر دانشمندان وجود دارد که عبارتند از: تبيين اول ؛ کساني هستند که معتقدند اگر مسـأله ادراکشـده مربـوط بـه امـور عملـي باشد به اين معنا که از اموري باشد که دانستن آن براي عمل کردن است ، مانند حسن عـدل و قبح ظلم ، توکل ، تسليم و رضا و اين امور که انسان به آنها علم مييابد که عمـل کنـد، در اين صورت بدان عقل عملي ميگويند، يعني قـوه اي کـه کـار آن درک امـوري اسـت کـه شايسته عمل کرده اند. تبيين دوم ؛ اين دسته از انديشمندان با اينکه ميپذيرند عقـل عملـي و نظـري اخـتلاف ماهوي ندارند و در واقع يک قوه بيشتر نداريم ، اما اختلاف آن دو را در ايـن مـيداننـد کـه قوه اي که عقل نظري و مدرک است در برخي شرايط خاص عقل عملي نـام مـيگيـرد.

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول