خلاصة:
هدف اصلی این تحقیق شناسایی کارکردهای فرهنگی- ارتباطی مساجد دانشگاهی می‌باشد. مسجد از نهادها و کانون‌های اصلی فرهنگی و اجتماعی جامعه است. دانشگاه نیز با توجه به نوع مخاطب خاص خود که قشرهای هیات علمی، دانشجو و کارکنان و نخبگان علمی و فرهنگی جامعه را شامل می‌شود، از نهادهای تاثیرگذار بر جامعه و مردم بوده که می‌تواند زمینه‌ساز بسیاری از تحولات کشور باشد. بنابراین طرح‌ریزی، تدوین و اجرای شایسته‌ی برنامه‌های فرهنگی در این نهاد مهم (مسجد دانشگاه) ضروری و سودمند به نظرمی‌آید. برای انجام این پژوهش با روش تحقیق کیفی و تحلیل مضمون و انجام نمونه‌گیری هدفمند، مصاحبه‌‌هایی با متولیان امر در سه مسجد دانشگاه تهران، تربیت‌مدرس و شریف، با رویکرد کارکردهای ارتباطی و فرهنگی مسجد، صورت پذیرفته؛ و جزییات برنامه‌های فرهنگی و ارتباطی مسجد دانشگاهی در جدول نکات کلیدی بارگذاری شده اند. با بررسی صد مورد نکات کلیدی و درنظر گرفتن همسان بودن برخی مفاهیم و مقوله‌های اصلی، مضامین پایه استخراج شده‌اند. با بررسی مشابهت این مضامین و اعمال هم‌پوشانی بین آنها، هشت مورد مضامین سازمان‌دهنده که در واقع همان کارکردهای فرهنگی- ارتباطی مسجد دانشگاهی بوده، احصا گردیده است.در پایان، کارکردهای ویژه فرهنگی- ارتباطی مسجد دانشگاهی با رویکردهای آموزشی، روشنگری، فرهنگ سازی، تبلیغی، خدمت‌رسانی، اطلاع‌رسانی، ارتباط با مخاطب و ارشادی، بررسی و شناسایی شده‌اند.
The main purpose of this study is to identify the cultural-communication functions of university mosques. The mosque is one of the main cultural and social institutions and centers of society. Due to its special type of audience, which includes faculty, students, staff and scientific and cultural elites of the society, the university is one of the influential institutions on society and people that can be the basis for many developments in the country. Therefore, proper planning, compilation and implementation of cultural programs in this important institution (University Mosque) seems necessary and useful. To conduct this research with qualitative research method and content analysis and purposeful sampling, interviews were conducted with the trustees of the three mosques of the University of Tehran, Tarbiat Modares and Sharif, with the approach of communication and cultural functions of the mosque; And the details of the cultural and communication programs of the University Mosque are uploaded in the table of key points. By examining one hundred key points and considering the similarity of some of the main concepts and categories, the basic themes have been extracted. Examining the similarity of these themes and the overlap between them, eight cases of organizing themes, which were in fact the cultural-communication functions of the university mosque, have been identified.Finally, the special cultural-communication functions of the university mosque with educational, enlightenment, culture-building, propaganda, service, information, communication with the audience and guidance have been studied and identified.
ملخص الجهاز:
براي انجام اين پژوهش با روش تحقيق کيفي و تحليل مضـــمون و انجام نمونه گيري هدفمند، مصـــاحبه هايي با متوليان امر در ســـه مســـجد دانشـــگاه تهران ، تربيت مدرس و شــريف ، با رويکرد کارکردهاي ارتباطي و فرهنگي مســجد، صــورت پذيرفته ؛ و جزييات برنامه هاي فرهنگي و ارتباطي مسجد دانشگاهي در جدول نکات کليدي بارگذاري شده اند.
انتظار اين است که بتوان در پايان اين تحقيق با پژوهشي که انجام ميگيرد و نيز مصاحبه هاي ميداني که از متوليان امر دانشگاهي انجام شده است ، بتوان کارکردهاي فرهنگي- ارتباطي مساجد دانشگاه ها را شناسايي کرد.
کارکردهاي فرهنگي مسجد دانشگاه نيز بايد بالفعل در چارچوب برنامه هاي برنامه ريزان امور مساجد دانشگاه قرار گرفته و بها دادن به اين نهاد ارزشمند ديني- اجتماعي و شناخت صحيح ظرفيت هاي مختلف آن ، و با وجود حضور قشر فعال و فرهيخته دانشگاهي اعم از استادان ، دانشجويان و کارکنان ، دربرنامه ريزيهاي فرهنگي، اجتماعي و ديني قابل توجه باشد.
همچنين بنيان کارکرد گرايي بر اين واقعيت استوار است که کليه سنت ها و مناسبات و نهادهاي اجتماعي، دوام و بقايشان به کار يا وظيفه اي بستگي دارد که در نظام اجتماعي بر عهده دارند (توسلي، ١٣٦٩: ٢١١-٢١٢) از سوي ديگر در اين نظريه جامعه به عنوان شبکه سازمان يافته اي از گروه هاي در حال همکاري و تعاون در نظر گرفته مي شود که به شيوه اي تقريبا منظم و منطبق بر مجموعه اي از قوانين و ارزش ها که بيشتر اعضا در آن شريکند، عمل مي کند.
(
, 
, 
)
