خلاصة:
«قصّههای مشدیگَلین خانم» نوشتة الول ساتن، شامل 110 قصّه از قصّههای عامیانة مردم ایران است. هدف این پژوهش، نشان دادن بازتاب بازماندههای اسطورهها در برخی از این قصّهها و همچنین تطبیق این اسطورهها با شاهنامه و کتابهای اسطورهای است. در این قصّهها، سخنی از زال و سیمرغ نیست، ولی قهرمان را پرندهای پرورشمی د هد و کرّة دریایی و اسب با کندن چند تار از یال خود و دادن به قهرمان داستان، او را یاری میرسانند. پژوهش حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی نشان میدهد که برخی از قصّههای عامیانه، شکسته شدۀ اسطورهها هستند که با گذشت زمان در قصّهها و افسانهها بازتاب یافتهاند. ورود اسطورهها در قصّهها و افسانههای عامیانه سبب بقای آنها شده است. ممکن است محتوای قصّههای مشدی گلین خانم، تمام جنبههای اسطوره را دربرنگیرد، اما به صورت پارههای گسسته از یک یا چند اسطوره و یا وقایع شاهنامه الگو گرفته باشد. نگارندگان در این پژوهش با واکاوی ابعاد برخی از «قصّههای مشدیگلینخانم»، تأثیر اسطورهها را در برخی از این قصّهها بررسی کرده و چگونگی دگردیسی آنها را تبیین نمودهاند.
The Tales of Mashdi Galin Khanom, compiled by Laurence Paul Elwell-Sutton, includes 110 folk tales of the Iranian people. The present article tries to show the remnants of myths in some of these folk tales and also to compare the myths with Shahnameh and other mythological books. In these stories, there is no mention of Zal and Simorgh, but the hero is raised by a bird, and the seahorse and the horse help him by pulling a few strands of hair from their mane and giving it to the protagonist. The present study, by using descriptive-analytical method, shows that some folk tales are modified myths that have been reflected in stories and legends over time. The presence of myths in folk tales and legends has led to their survival. The content of the tales may not have all the characteristics of myths, but they are modeled on one or more myths or events of Shahnameh. By analyzing some of folk tales of The Tales of Mashdi Galin Khanom, the authors have attempted to study the effect of myths in some of these stories and to explain how they were transformed.
ملخص الجهاز:
جعفريه و اکبريان يزدلي (١٣٩٥)، در مقالۀ «مقايسۀ دو داستان از مشديگلين خانم و مرزبان نامه و هزار و ٢٧٠/ فصلنامۀ ادبيات عرفاني و اسطوره شناختي ـــــــــــ خداداد معتضدکياني ـ قربانعلي ابراهيمي...
» (ستاري ١٣٧٤: ١٠٦) در برخي از قصّه هاي مشدي گلين خانم ، نوعي دگرديسي اسطوره ها و وقايع شاهنامه بازتاب دارند.
اينک به اختصار به گزارش قصّۀ کرّة دريايي ميپردازيم و در ادامه موتيف هاي اسطوره اي قصه بيان ميشوند و نشان ميدهيم که بين اين قصّه و برخي از داستان هاي شاهنامه به ويژه داستان سياوش و اساطير کهن ، هماننديهايي وجود دارد.
» (الول ساتن ١٣٩٧: ٤٣٠) ج ) کشورها: به نظر ميرسد، وجود شباهت ها و اشتراکات ايرانيان باستان در خدايان ، داستان هاي حماسي، اشخاص و مکان هاي اسطوره اي با برخي کشورها، سبب شده است تا در قصّه ها، افسانه ها و اشعار حماسي از اين کشورها نام ببرند.
در اين قصّه ، ٢٨٢/ فصلنامۀ ادبيات عرفاني و اسطوره شناختي ـــــــــــ خداداد معتضدکياني ـ قربانعلي ابراهيمي...
موتيف هاي اسطوره اي در قصۀ ملک محمّد و طلسم دختر شاپور شاه الف ) گزارش قصّه : پادشاهي سه پسر داشت .
» (الياده ١٣٨٤: ٤٥) موتيف هاي اسطوره اي قصۀ ملک محمّد که تقاص برادراش را از دختر بيرحم گرفت گزارش قصّه : پادشاهي بود سه پسر داشت .
ملک محمّد که قهرمان قصّه است از راه بيراهه براي نجات برادران رهسپار ميشود.
فصلنامۀ ادبيات عرفاني و اسطوره شناختي دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران جنوب .
فصلنامۀ ادبيات عرفاني و اسطوره شناختي دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران جنوب .