خلاصة:
پدیدههای ماندگار در طول زمان میمانند و بار میگیرند و به بخشی از خاطرات جمعی تبدیل میشوند. ماندگاری، بیان نوعی تداوم تاریخی و به دنبال آن تداوم فرهنگی است. عوامل مختلفی بر ماندگاری پدیدهها اثرگذار است که هدف از این تحقیق شناسایی این عوامل در معماری با تأکید بر معماری بازار تبریز است. روش تحقیق در مطالعه حاضر توصیفی – تحلیلی و ترکیبی از روشهای کیفی – کمی است که به منظور جمعآوری اطلاعات از روش اسنادی – میدانی (مشاهده، مصاحبه و پرسشگری) استفاده شده است. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که عوامل مؤثر بر ماندگاری معماری بازار تبریز با توجه به مؤلفههای مورد بررسی به ترتیب مؤلفههای معنا و هویت، کارکردی و عملکردی و در نهایت کالبدی بودهاند. همچنین در این رویکردها بیشترین تأثیرگذاری مربوط به متغیرهای منحصر به فرد بودن اثر (فرم زیبا، خلاقیت و نوآوری اثر، اثرگذاری مطلوب)، خاطرهانگیزی و ایجاد حس تعلق به فضا، ترکیب با سایر فضاها و عملکردها (وجود کاربریهای ترکیبی) و کیفیت حضور انسان در مکان بوده است. همچنین نتایج نشان میدهد که چرخههای تکاملی اجتماعی – فرهنگی، اقتصادی و سیاسی نظیر ارزشها، آداب و رسوم، تغییر در تعاملات اجتماعی و روابط اقتصادی و نظام سیاسی حاکم بر جامعه نیز بر ماندگاری معماری بازار تبریز اثرات مختلف مثبت و منفی گذاشتهاند.
Permanent phenomena can take and load over time and become part of collective memories. Stability is a kind of historical continuity followed by cultural continuity. Various factors affect the survival of phenomena and purpose of this research is to identify these factors in architecture with emphasis on Tabriz Bazar architecture. The research method in this study is a descriptive – analytical and combination of qualitative and quantitative methods used to collect information by field method (observation, interviewing and questioning). The findings of the research indicate that the factors affecting the architecture of the Tabriz Bazar have been related to components of meaning and identity, functional and ultimately physical. Also, these approaches have the most effect on the variability of the unique nature of the work (beautiful form, creativity and innovation of the effect, the desired effect), memorability and creating a sense of belonging to space, combining with other spaces and functions (the existence of combinations) and the quality of presence of man m in the place. The results also show that the socio-cultural, economic and political evolutionary cycles such as values, customs, changes in social interactions and economic relations and the political system governing society have also had different positive and negative effects on the architecture of the Tabriz Bazar.
ملخص الجهاز:
یافتههای تحقیق حاکی از آن است که عوامل مؤثر بر ماندگاری معماری بازار تبریز با توجه به مؤلفههای مورد بررسی به ترتیب مؤلفههای معنا و هویت، کارکردی و عملکردی و در نهایت کالبدی بودهاند.
بر اساس آنچه بیان شد میتوان اینگونه در باب ماندگاری یک پدیده معماری عنوان کرد که ماندگاری معماری ابتدا وابسته به خود پدیده و بنا بوده که علاوه بر معمارپسند بودن باید از دیدگاه مردم نیز مورد پسند قرار گیرد، همچنین یک فضای معماری به منظور ماندگار بودن علاوه بر حفظ کالبدی خود بایستی از منظر مؤلفههای معنا و هویت و عملکرد پاسخگوی نیازهای زمانی و مکانی باشد و در بستر زمان سیر تعالی خود را طی نماید.
بر اساس نتایج به دست آمده از نمونهی آماری عوامل مؤثر بر ماندگاری معماری بازار تبریز با توجه به مؤلفههای مورد بررسی به ترتیب مؤلفههای معنا و هویت، کارکردی و عملکردی و در نهایت نیز کالبدی بودهاند که ضرایب حاصل برای این رویکردها به ترتیب 93.
با توجه به اینکه بازار تبریز از بناهای ماندگار محسوب میشود در جدول شماره 6 به بررسی عوامل داخلی و خارجی مؤثر بر ماندگاری معماری این بنا پرداخته شده است.
نتایج بهدست آمده حاکی از آن است که مهمترین مؤلفههای تأثیرگذار بر ماندگاری معماری بازار تبریز به ترتیب مؤلفههای معنا و هویت، کارکردی و عملکردی و در نهایت نیز کالبدی بودهاند، که در این رویکردها بیشترین تأثیرگذاری مربوط به متغیرهای منحصربهفرد بودن اثر (فرم زیبا، خلاقیت و نوآوری اثر، اثرگذاری مطلوب)، خاطرهانگیزی و ایجاد حس تعلق به فضا، ترکیب با سایر فضاها و عملکردها (وجود کاربریهای ترکیبی) و کیفیت حضور انسان در مکان بوده است.