خلاصة:
مجموعه روایتهایی که درحماسه ملّی ایران،شاهنامه، بیان شدهاند به سه دورة عمدة اساطیری، حماسی و تاریخی تقسیم شدهاند.رستم بزرگترین پهلوان دورة حماسی شاهنامهاست. کار برجستة او حمایت و پاسداری از شهریاری ایران است.گرچه دربارة ابعاد مختلف این شخصیت ژرف و پهلوان محبوب ایرانیان پژوهشهای ارزشمند پرشماری انجام شده است، هنوز ابهامات و پرسشهایی در خصوص برخی ویژگیهایشخصیتی رستم، معنی نام او، برخی از صفات او، و همچنین بعضی از ابزارهایش وجود دارد. در مقالة حاضر به شخصیت و برخی اعمال رستم از دید زبانی و اسطورهای و حماسی مینگریم، و با توجه به این که رستم سکایی است، و در شاهنامه به این نکته تصریح شده است، نام این پهلوان و صفت «تاجبخش» و تنپوش موسوم به «ببر بیان» او را بر اساس گنجینة واژگانی زبان سکایی بررسی میکنیم.همچنین نشان میدهیم که رستم نه با ایندره و اپام نپات، بلکه پیوند نزدیکی با ایزد میثره دارد.
The narration collection which has been mentioned in Iranian national book is divided to the three main periods: myth, epic and historical. Rustam is the main hero in epic period of Shahnameh. His principal work is guardedness and maintenance to Iranian kingdom. Numerous valuable researches about various aspects of this deep character are done, but there is ambiguousness and questions about some of Rustamʼs characteristics, meaning of his name, some of his epithets, and some of his weapons, yet. In this paper a few of Rustamʼs characteristics and of his works is studied in epic and myth and linguistic sphere, and with pay attention to Rustam is a Scythian according to Shahnameh, his name and his taj-baxs epithet and his armor named as babr i bayan is studied on the basis of Scythian language vocabulary. In addition, it is shown that Rustam has no relation and connection with Indra and Apam Napat, but with Mithra.
ملخص الجهاز:
زبان شناخت ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی دوفصل نامۀ علمی (مقالۀ علمیـپژوهشی)، سال دهم ، شمارة دوم ، پاییز و زمستان ١٣٩٨، ١٩٥-٢١٣ رستم ، سرباز مهر * محسن نظری فارسانی چکیده مجموعه روایت هایی که در حماسه ملّی ایران ، شاهنامه ، بیان شده اند به سه دورة عمدة اساطیری، حماسی و تاریخی تقسیم شده اند.
در مقالۀ حاضر به شخصیت و برخی اعمال رستم از دید زبانی و اسطوره ای و حماسی مینگریم ، و با توجه به ایـن کـه رسـتم سـکایی اسـت ، و در شاهنامه به این نکته تصریح شده است ، نام این پهلوان و صفت «تاج بخش » و تن پـوش موسوم به «ببر بیان » او را بر اساس گنجینۀ واژگـانی زبـان سـکایی بررسـی مـیکنـیم .
او در مـورد صورت rwstmy در متن سغدی معروف و همچنین مذکور در متنی که یوشیدا اخیراً منتشر ١٩٨ زبان شناخت ، سال دهم ، شمارة دوم ، پاییز و زمستان ١٣٩٨ کرده ، گفته است که این نام ستاک سبک دارد، و از شکل Rustam فارسی گرفته شده است .
پس چـرا باید اشتقاقی از زبان اوستایی برای آن در نظر گرفته شود؟ چنان که آرش اکبری مفـاخر از بهمن سرکاراتی و بدرالزمان قریب و جلال خالقی مطلق نقل کرده ، «دربارة خاستگاه رستم و سرچشمه های داستان هایش دیدگاه های متفاوتی وجود دارد، اما پذیرفته ترین آنها سکایی رستم ، سرباز مهر ١٩٩ بودن وی است » (اکبری مفاخر، ١٣٩٥: ٤/ ذیل «رستم »).