خلاصة:
حوزه دریای عمان و کشورهای پیرامونی آن مشتمل بر ایران، پاکستان، عمان و امارات متحده عربی که به‌عنوان بخشی از حوزه ژئواستراتژیک اقیانوس هند محسوب می‌شود، یک محیط نسبتاً ناشناخته و مغفول در ابعاد مختلف ازجمله عوامل ژئوپلیتیک سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی مرتبط با مسائل دفاعی است که در این راستا ضرورت اتخاذ راهبرد دفاعی در حوزه‌ی دریای عمان برای کشور به‌منظور تأمین منافع ملی، اجتناب‌ناپذیر است. از طرفی تدوین راهبرد دفاعی مطلوب نیز مستلزم شناخت دقیق عوامل ژئوپلیتیکی این حوزه به‌ویژه درزمینه عوامل ژئوپلیتیک مزبور و توجه به تأثیر آن‌ها بر راهبرد دفاعی کشور و روابط با سایر بازیگران در این حوزه می‌باشد. بنابراین در پژوهش حاضر تلاش گردیده است تا با استفاده از روش تحقیق توصیفی - تحلیلی و به‌صورت کاربردی پس از انجام مطالعات نظری و محیط‌شناسی سواحل جنوب شرق ایران و سواحل کشورهای حوزه‌ی دریای عمان، عوامل ژئوپلیتیک سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی مؤثر بر تدوین راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران شناسایی و در ادامه ضمن مشاوره با برخی از افراد خبره مرتبط با موضوع و اخذ نظر آنان، پرسشنامه‌ای در قالب 19 سؤال بسته و یک سؤال باز تنظیم و طراحی گردید، سپس پرسشنامه تحقیق در بین افراد خبره و صاحب‌نظر جامعه نمونه آماری که 34 نفر برآورد گردیده بود به‌صورت تمام شمار توزیع و پس از جمع‌آوری و اخذ نظر آنان با استفاده از روش‌های کمی آماری، اقدام به تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و نهایتاً نسبت به جمع‌بندی و ارزیابی سؤال تحقیق پرداخته‌شده است. در نتیجه‌گیری و در پاسخ به سؤال تحقیق، مؤثرترین عوامل ژئوپلیتیک سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی سواحل جنوب شرق کشور در حوزه دریای عمان که در تدوین راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران تأثیر دارند، برحسب اولویت میانگین و وزن آن‌ها در قالب 17 عامل مؤثر ژئوپلیتیک سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی تعیین گردیده‌اند.
The Oman Sea Basin and its surrounding states, including Iran, Pakistan, Oman and the United Arab Emirates, which are part of the Indian Ocean geostrategic domain, are a relatively unknown and neglected environment in various aspects including political, economic, cultural, geopolitical factors It is related to defense issues that the necessity of adopting a defensive strategy in the Oman Sea for the benefit of the nation is inevitable. On the other hand, the formulation of a favorable defense strategy requires a detailed understanding of the geopolitical factors of this area, especially in the context of the geopolitical factors concerned and their impact on the country's defense strategy and relations with other players in the field. Therefore, in the present study, it has been attempted to use geopolitical, economic, cultural and military factors influencing the formulation of a descriptive analytical and applied method after conducting theoretical and environmental studies on the southeastern coast of Iran and the coasts of the Oman Sea countries. The defense strategy of the Islamic Republic of Iran was identified and after consulting with some experts related to the subject and obtaining their opinion, a questionnaire with 19 closed questions and one open ended question was designed and designed, then a research questionnaire among experts and community experts. The sample size of 34 individuals was estimated to be integer d. In conclusion and in response to the research question, the most influential political, economic, cultural and military geopolitical factors of the south east coast of the country in the Oman Sea that influence the formulation of the Islamic Republic of Iran's defense strategy, in terms of their average priority and weight The effective political, economic, cultural and military geopolitical factors have been identified.
ملخص الجهاز:
بنابراين در پژوهش حاضر تلاش گرديده است تا با استفاده از روش تحقيق توصيفي - تحليلي و به صورت کاربردي پس از انجام مطالعات نظري و محيط شناسي سواحل جنوب شرق ايران و سواحل کشورهاي حوزه ي درياي عمان ، عوامل ژئوپليتيک سياسي، اقتصادي، فرهنگي و نظامي مؤثر بر تدوين راهبرد دفاعي جمهوري اسلامي ايران شناسايي و در ادامه ضمن مشاوره با برخي از افراد خبره مرتبط با موضوع و اخذ نظر آنان ، پرسشنامه اي در قالب ١٩ سؤال بسته و يک سؤال باز تنظيم و طراحي گرديد، سپس پرسشنامه تحقيق در بين افراد خبره و صاحب نظر جامعه نمونه آماري که ٣٤ نفر برآورد گرديده بود به صورت تمام شمار توزيع و پس از جمع آوري و اخذ نظر آنان با استفاده از روش هاي کمي آماري، اقدام به تجزيه وتحليل داده ها و نهايتاً نسبت به جمع بندي و ارزيابي سؤال تحقيق پرداخته شده است .
جدول ١: چارچوب نظري تحقيق رديف عوامل کلان ژئوپليتيک شاخص هاي ژئوپليتيکي ١- ساختار و نظام سياسي حکومت ٢- اختلافات مرزي و ادعاهاي ارضي سياسي (داخلي و 1 ٣- سياست خارجي و روابط دوجانبه بازيگران ٤- عضويت بازيگران در خارجي) سازمان هاي منطقه اي و بين المللي ١- انرژي ٢- ظرفيت هاي اقتصادي (کشاورزي، صنعتي و خدماتي) ٢ اقتصادي ٣- شبکه هاي ارتباطي حمل ونقل و خطوط انتقال کالا و انرژي ١- انسجام اجتماعي، فرهنگي و سياسي ملت ٣ فرهنگي ٢- اقليت هاي قومي– مذهبي متجانس و نامتجانس ١- توان کمّي و کيفي نيروهاي مسلح ٤ نظامي ٢- قراردادهاي نظامي و عضويت در معاهدات و پيمان هاي دفاعي محيط شناسي ژئوپليتيک سياسي، اقتصادي، فرهنگي و نظامي سواحل مکران و کشورهاي حوزه ساختار و نظام سياسي حکومت : ازلحاظ نظام سياسي بدون ترديد جمهوري اسلامي ايران قابل مقايسه با کشورهاي پاکستان ، عمان و امارات متحده عربي نيست و از اين حيث داراي برتري قابل توجهي ميباشد.
(
, 
, 
)
