خلاصة:
ماهیت رقابتی خاورمیانه بهگونهای است که همۀ بازیگران اصلی منطقه میکوشند نظم جدید را براساس منافع ملی خود تقویت کنند. در بحران سوریه عرصۀ رقابت بین دو بازیگر مهم منطقهای، ایران و عربستان، مبتنی بر ویژگیهای نوواقعگرایانه قابل فهم است. سوال اصلی پژوهش این است که استراتژی ایران و عربستان دربارۀ بحران سوریه در قالب نظریۀ نوواقعگرایی چگونه قابل تبیین است؟ فرضیه بر این اساس است که استراتژی ایران در بحران سوریه، موازنهسازی بر بقای بشاراسد و حفظ وضع موجود، حمایـت از جریـان مقاومـت اسـلامی و جبهـۀ اول مبـارزه بـا رژیـمصهیونیسـتی در قالب نظریۀ نوواقعگرایی تدافعی است. عربستان هم با هدف حفظ منافع به کنار گذاشتن بشاراسد، در قالب نظریۀ نوواقعگرایی تهاجمی قابل فهم است. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی و گردآوری اطلاعات از منابع کتابخانهای است. یافتهها نشان میدهد، ایران در بحران سوریه در چارچوب واقعگرایی تدافعی به دنبال افزایش امنیت خود در برابر تهدیدات منطقه است؛ درحالی که سیاست خارجی عربستان، با هدف افزایش قدرت منطقهای، از نوع محافظهکارانه به سیاست خارجی تهاجمی، تغییر کرده است.
The competitive nature of the Middle East is such that all the major players in the region are trying to strengthen the new order based on their national interests. In the Syrian crisis, the arena of competition between two important regional actors, Iran and Saudi Arabia, is understandable based on neo-realist characteristics. The main question of the research is how the strategy of Iran and Saudi Arabia regarding the Syrian crisis can be explained in the form of neo-realist theory? The hypothesis is that Iran's strategy in the Syrian crisis is to balance the survival of Bashar al-Assad and maintain the status quo, to support the Islamic resistance and to fight the Zionist regime in the first place in the form of defensive neo-realist theory. Saudi Arabia, too, in the interest of preserving the ouster of Bashar al-Assad, is understandable in the form of an aggressive neo-realist theory. The research method is descriptive-analytical and data collection from library sources. The findings show that Iran seeks to increase its security in the face of regional threats in the context of defensive realism in the Syrian crisis; Saudi Arabia, on the other hand, has shifted from a conservative to an aggressive foreign policy with the aim of increasing regional power.
ملخص الجهاز:
بررسی مقایسه ای راهبرد ایران و عربستان در بحران سوریه با تکیه بر نظریۀ نوواقع گرایی لیلا خدابخشی ١ و علیرضا ازغندی ٢ و داوود هرمیداس باوند 3 تاریخ دریافت : ١٣٩٩/١٠/٢٨ تاریخ پذیرش : ١٣٩٩/١١/٢١ ماهیت رقابتی خاورمیانه به گونه ای است که همۀ بازیگران اصلی منطقه میکوشند نظم جدید را براساس منافع ملی خود تقویت کنند.
یافته ها نشان میدهد، ایران در بحران سوریه در چارچوب واقع گرایی تدافعی به دنبال افزایش امنیت خود در برابر تهدیدات منطقه است ؛ درحالی که سیاست خارجی عربستان ، با هدف افزایش قدرت منطقه ای، از نوع محافظه کارانه به سیاست خارجی تهاجمی، تغییر کرده است .
سیمبر، پادروند و عزتی (١٣٩٦)، در مقالۀ «سیاست خارجی ایران در بحران سوریه با تأکید بر نظریۀ موازنۀ تهدید (٢٠١٧-٢٠١١)»، نتیجه گیری کرده اند که جمهوری اسلامی ایران و سوریه ، ائتلاف چهارگانه ای (ایران ، روسیه ، سوریه ، حزب الله لبنان ) را برای مقاومت در برابر تهدیدهای منطقه ای و فرامنطقه ای ایجاد و به دنبال موازنه در برابر تهدیدها و حفظ منافع ملی خود هستند.
در مقابل ، ارتش آزاد سوریه به تغییرات سیاسی در این کشور بدون بشاراسد فکر میکند و با حمایت های خارجی از طرف ترکیه ، عربستان ، قطر و اردن ، به جنگ علیۀ دولت مرکزی مشغول است (آجورلو، ١٣٩٠: ٤١).
باتوجه به این روش ، بهره گیری از سیاست ائتلاف و اتحاد در سیاست خارجی ایران ، واکنشی تدافعی برای رفع تهدیدات امنیتی ناشی از گروه های تروریستی در سوریه است که از سوی عربستان و غرب حمایت میشود.
Saudia Arabia and Iran: The Cold War of Islam, Spiegel Online, http://www.