خلاصة:
گردشگری بهواسطۀ مزایا و منافع فراوانی که به همراه دارد امروزه از مهمترین اهرمهای توسعۀ اجتماعات محلی و روستایی است و توسعه و ترویج آن مورد توافق تمامی برنامهریزان و سیاستگذاران توسعۀ روستایی است. چالشهای فزایندۀ جوامع روستایی، اهمیت بالای گردشگری در توسعه اجتماعات محلی و توانمندی بالای روستاهای هدف گردشگری در جذب گردشگران، سه عنصر کلیدی برای توجه ویژه به برنامهریزی توسعۀ گردشگری در روستاهای استان خراسان شمالی هستند. از اینرو این پژوهش کمی و کاربردی که با روش توصیفی تحلیلی و علی انجام گرفته است با هدف بررسی اثرات گردشگری بر اجتماعات محلی و توسعۀ روستایی انجام گرفته است. جامعۀ آماری پژوهش را همۀ سرپرستان خانوار هشت روستای هدف گردشگری استان خراسان شمالی تشکیل میدهد که در میان آنها 383 نفر به عنوان نمونۀ آماری در نظر گرفته شدهاند. ابزار اصلی جمعآوری دادههای مورد نیاز، پرسشنامه بوده که روایی و پایایی آن تأیید شده است و برای تجزیه و تحلیل دادههای گردآوری شده از نرمافزارهای SPSS وAmos استفاده گردیده است. نتایج پژوهش نشان میدهد میانگین نمرۀ اثرگذاری گردشگری بر جامعۀ محلی و میزبان با مقدار 195/3 در سطح 99 درصد اطمینان معنادار بوده و بالاتر از سطح متوسط است؛ همچنین نتایج بررسی وضعیت توسعه روستایی در محدوده مطالعاتی نشان داد میانگین محاسبه شده با مقدار 157/3، به صورت معناداری بالاتر از حد مبنا بوده است و سطح توسعۀ روستایی نیز بالاتر از حد متوسط ارزیابی شده است. نتایج مدل نهایی معادلات ساختاری برازش شده اثر گردشگری (متغیر مستقل) بر توسعۀ روستایی (متغیر وابسته) در روستاهای هدف گردشگری استان خراسان شمالی نشان داد مدل مذکور در سطح 99% اطمینان معنیدار است. در این مدل مقدار اثر کل 535/0 بوده و در مجموع، گردشگری توانسته است حدود 29% واریانس توسعۀ روستایی در محدودۀ مطالعاتی را تبیین نماید.
Tourism, through its many benefits and benefits, is one of the most important levers of development for local and rural communities today, and its development and promotion is agreed upon by all rural development planners and policymakers. The increasing challenges of rural communities, the high importance of tourism in the development of local communities, and the high ability of tourism target villages to attract tourists are three key elements of special attention to tourism development planning in the villages of North Khorasan Province. Therefore, the present quantitative and applied research, which has been done by descriptive-analytical and causal method, has been conducted to investigate the impacts of tourism on local communities and rural development. The statistical population of the study consists of all household heads of eight villages targeted for tourism in North Khorasan province among which 383 persons are considered as statistical sample. The main data gathering tool was a questionnaire whose validity and reliability was confirmed and SPSS and Amos software were used for data analysis. The results show that the mean score of tourism impact on the local community and the host with a value of 3.195 at 99% confidence level is higher than the average level. The results of the study of rural development status in the study area showed that the mean calculated with 3.157 was significantly higher than the baseline and the level of rural development was also above average. The results of the final model of structural equations modeled the effect of tourism (independent variable) on rural development (dependent variable) in tourism target villages of North Khorasan Province showed that the model is significant at 99% confidence level. In this model, the total impact amount was 0.535, and overall, tourism accounted for about 29% of the variance of rural development in the study area.
ملخص الجهاز:
از اين رو پرسش اساسي که در اين زمينـه قابـل طـرح مـيباشـد، عبارت است : وضعيت اثرگذاري گردشگري بر ساکنان روستاهاي هدف گردشگري استان خراسان شمالي چگونـه اسـت و آيا اثر گردشگري بر شاخص هاي توسعۀ روستايي در محدودة مطالعاتي را ميتوان در قالب يک مدل تجربي ارائه و تبيين نمود؟ بررسيها نشان ميدهد در ارتباط با موضوع مورد مطالعه مطالعات مختلفي انجام شده است که در ادامـه بـه نتـايج چنـد پژوهش مهم اشاره خواهد شد.
نتايج پژوهش جمعه پور و احمدي (١٣٩٠) با هدف بررسي تـأثير گردشـگري بـر معيشـت پايدار روستايي در روستاي برغان واقع در شهرستان ساوجبلاغ نشان داد گردشگري با وجود اين که باعث به وجود آمـدن اشتغال و درآمد و همچنين کمک به رشد برخي از فعاليت هاي روستايي مانند باغداري و خدمات شده است ، اما اين تـأثير بسيار محدود است و تنها برخي خانوارها را در بر ميگيرد و به علت نبود نهاد محلي و متولي مختص گردشـگري، منـافع عمومي حاصل از گردشگري براي همۀاعضاي جامعه محقق نشده است و در مجموع اثر گردشگري بر ساکنان ناچيز بوده است .
يافته هاي پژوهش سجاسي قيداري و همکاران (١٣٩٣) با هدف سنجش و ارزيابي پايداري مقصدهاي گردشگري روستايي از ديدگاه اجتماعات محلي در دهستان درب گنبد واقع در شهرستان کوهدشت نشـان داد در اثر ورود گردشگران به روستاهاي مورد مطالعه وضعيت شاخص هاي توسعۀ روسـتايي بهبـود يافتـه اسـت و اثرگـذاري اقتصادي گردشگري بيشتر از از ديگر ابعاد است .
گردشگري روستايي ميتواند به عنوان ابزاري براي توسعۀ مناطق مختلف مطرح باشد، چرا که اين مقوله ميتواند به عنوان يک منبع مالي جديد، وضعيت اقتصادي مردم را بهبود و به عنوان منبعي در خصـوص زدودن فقـر، افـزايش اشـتغال زايـي مطـرح باشـد ( & Giaoutzi ;٧٤ :٢٠٠٤,Wickens &Breidenhann ;١٢ :٢٠٠٠ ,Panella &Fossati ١٣٨ :٢٠١٥,Sebele ;١٨١ :٢٠٠٨ ,Lee and Chang ;٨ :٢٠٠٦ ,Nijkamp).