خلاصة:
هدف: در خانوادهای که یک یا بیش از یک فرزند استثنایی وجود دارد، والدین علاوه بر بار مراقبتی و فشار اجتماعی-اقتصادی؛ تنشهای جسمی-روانی شدیدی را تحمل میکنند. از اینرو، تحقیق حاضر به ارتباط وضعیت اجتماعی-اقتصادی و ویژگیهای شخصیتی با سلامت روانی والدین بیش از یک فرزند استثنایی و مقایسۀ میزان آنها در بین پدران و مادران شهرستان یزد پرداخت.
مواد و روش ها: این مطالعۀ از نوع تحلیلی و به صورت مقطعی بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل تمامی والدین با بیش از یک فرزند استثنایی شهرستان یزد در سال 99-1398 بود. برای نمونه، 160 والدین دارای بیش از یک فرزند استثنایی با روش نمونهگیری خوشهای تصادفی جهت پژوهش انتخاب شدند. برای جمعآورری دادهها از فرم اطلاعات جمعیتشناختی، پرسشنامۀ سلامت عمومی (GHQ-28) و پرسشنامۀ پنج عاملی-نئو (NEO-FFI) استفاده شد. همچنین تجزیه و تحلیل دادهها با نرمافزار SPSS-21 و آزمونهای ضریب همبستگی و تی مستقل، رگرسیون گام به گام با سطح معناداری 05/0 انجام شد.
یافته ها: نتایج نشان داد بین پایگاه اجتماعی-اقتصادی و ویژگیهای شخصیت برونگرایی، موافق بودن، با وجدان بودن و انعطاف-پذیری با سلامت روان والدین کودکان استثنایی رابطۀ منفی معناداری وجود دارد. بین روانرنجوری با سلامت روان والدین کودکان استثنایی نیز رابطۀ مثبت معناداری وجود دارد (01/0>p). این در حالی است که روانرنجوری (28/0 =β) و برونگرایی (13/0- =β) توان پیشبینی سلامت روان را داشتند. همچنین مادران کودکان استثنایی نسبت به پدران از سلامت روان پایینتر و روانرنجوری شدیدتری برخوردار بودند.
نتیجه گیری: بر اساس نتایج، هر چه والدین بیش از یک فرزند استثنایی از جایگاه اجتماعی-اقتصادی بالاتر و ویژگیهای شخصیت مناسبتری برخوردار باشند، میزان سلامت روان در آنان بهتر خواهد بود. به طوری که مؤلفههای تیپ شخصیت روانرنجوری و برون-گرایی قادر به پیشبینی میزان سلامت روان در این والدین هستند.
Relationship between Socio-Economic Status and Personality Traits with Mental Health of Parents with More Than One Exceptional Child
(
, 
, 
)
