خلاصة:
امروزه در نظام حقوقی بینالمللی، کارکردهای سهگانة تقنین، اجرا و قضا، به طرق مختلف تجسم یافتهاند و در این میان، سامانة قضایی بینالمللی در دهههای اخیر رشد قابلملاحظهای یافته است. اگرچه تعدد مراجع رسیدگی بینالمللی به بروز چالشهایی نظیر چندپارگی در حقوق بینالملل منجر شده، اقبال دولتها نسبت به رشد کمّی این مراجع، آشکارا نمودار «قضاییگرایی» در بستر نظم معاصر حقوق بینالملل است که البته در چارچوبی وسیعتر میتوان آن را بخشی از رشد «حقوقیگرایی» حاصل از تجربة تلخ جنگهای جهانی ارزیابی کرد. افزایش شمار مراجع دادرسی، تحول کارکردی آنها را هم به همراه داشته و کاربری این مراجع را حتی از قلمرو رسمی آن فراتر برده است. درست است که بنیان صلاحیت این مراجع رسیدگی به اختلافات بینالمللی هنوز بر رضایت دولتها استوار است، اما امروزه این مراجع به بازیگران فعال بینالمللی بدل شدهاند که فعالیت خود را در قالبی چندکارکردی، از ایفای نقشهای رسمی خود (دادخواهی و حل اختلاف، کارکردهای اجرایی و اداری و گاه کنترل تبعیت حقوق داخلی از حقوق بینالملل)، به کارکردهای ماهوی (تولید دانش حقوقی، خلق قواعد حقوقی، شکلدهی و تثبیت انتظارات هنجاری بازیگران بینالمللی و البته پیشبرد حاکمیت قانون و عدالت بینالمللی) نیز توسعه بخشیدهاند.
ملخص الجهاز:
درست اسـت کـه بنيـان صـلاحيت ايـن مراجـع رسـيدگي بـه اختلافات بين المللي هنوز بر رضايت دولت ها استوار است ، اما امروزه اين مراجع به بازيگران فعال بين المللـي بدل شده اند که فعاليت خود را در قالبي چندکارکردي، از ايفاي نقش هـاي رسـمي خـود (دادخـواهي و حـل اختلاف ، کارکردهاي اجرايي و اداري و گاه کنترل تبعيت حقوق داخلي از حقوق بين الملـل )، بـه کارکردهـاي ماهوي (توليد دانش حقوقي ، خلق قواعد حقوقي ، شکل دهي و تثبيت انتظارات هنجاري بازيگران بـين المللـي و البته پيشبرد حاکميت قانون و عدالت بين المللي ) نيز توسعه بخشيده اند.
, “The Multiple Roles of International Courts and Tribunals: Enforcement, Dispute Settlement, Constitutional and Administrative Review”, Northwestern University School of Law Scholarly Commons, Buffett Center for International and Comparative Studies Working Paper Series, No. 12-002, July 2012, p.
ad hoc Judges Mackenzie, Ruth & Sands, Philippe, “International Courts and Tribunals and the Independence of the International Judge”, Harvard International Law Journal, Vol. 44, No. 1, 2003, p.
, “The Multiple Roles of International Courts and Tribunals: Enforcement, Dispute Settlement, Constitutional and Administrative Review”, Northwestern University School of Law Scholarly Commons, Buffett Center for International and Comparative Studies Working Paper Series, No. 12-002, July 2012; Available at: http://scholarlycommons.
Tumonis, Vitalius, “Adjudication Fallacies: The Role of International Courts in Interstate Dispute Settlement”, Wisconsin International Law Journal, Vol. 31, No. 1, 2013.
Tumonis, Vitalius, “Adjudication Fallacies: The Role of International Courts in Interstate Dispute Settlement”, Wisconsin International Law Journal, Vol. 31, No. 1, 2013.
Ulfstein, Geir, “International Courts and Judges: Independence, Interaction, and Legitimacy”, NYU Journal of International Law and Politics, Vol. 46, 2014.
Ulfstein, Geir, “International Courts and Judges: Independence, Interaction, and Legitimacy”, NYU Journal of International Law and Politics, Vol. 46, 2014.