خلاصة:
با توجه به نقش محوری انگیزش در تحقق عملکرد و نقش محوری عملکرد در قوام نظام مدیریت، ضرورت طراحی الگوی انگیزش از منظر اسلام که قوام دهنده الگوی مدیریت اسلامی خواهد بود، انکارناپذیر است. هسته اصلی تمام نظریات مختلف حوزه انگیزش، نگاه آنها به انسان است و اساس اختلاف نظریات انگیزش غربی و اسلامی نیز از همین نگاه به انسان، نیازها و گرایشهای او سرچشمه میگیرد. با همین دیدگاه در این پژوهش سعی شده با استخراج شاخصهای صحیح در نظام گرایشهای انسان با روش تحلیل مضمون، گرایشهای انسان از منظر انسانشناسی اسلامی و با توجه به آراء و اندیشههای شهید مطهری (ره) تبیین گردد. این شاخصها، شامل 6 گونه است: 1. گرایشهای محدود جسمانی دنیوی نزدیکنگر (مثل خوردن غذا، تمتع جنسی، نگاه فردی و شخصی، حالنگری بدون آیندهنگری، محدود بودن به منطقه خود) 2. گرایشهای محدود جسمانی دنیوی دورنگر (مثل گرایش به غضب، شهوت و دید مادینگری) 3. گرایشهای محدود روحانی دنیوی (ثروتطلبی، قدرتطلبی و شهرتطلبی) 4. گرایشهای نامحدود روحانی دنیوی (مثل گرایش به علم و حقیقت، خلاقیت و ابداع، زیبایی و هنر، فضیلت و خیر اخلاقی و عشق و پرستش) 5. گرایشهای محدود روحانی اخروی (مثل گرایش به بهشت و گرایش به نجات از جهنم) 6. گرایشهای نامحدود روحانی اخروی (مثل گرایش به تقرب الهی و گرایش به کمال مطلق).
Considering the central role of motivation in the performance and the pivotal role of performance in the consistency of management systems, the necessity of designing a motivation pattern from the perspective of Islam, which will be the guarantor of the Islamic management, is indisputable. The core of all the various theories of motivation is their perception of the human nature, and the basis of the differences between Western and Islamic motivation theories come from how we define the human being, his needs, and his tendencies. Considering this for this research, characteristics of the human being have been extracted by method of the thematic analysis from the perspective of Islamic anthropology and explained according to the related opinions of shahid Motahari (RA). Consequently, a pattern of relative human tendencies from this point of view have been extracted. This system of relative tendencies, includes what can be described as limited physical worldly tendencies with narrowed scope, limited inward physical tendencies, worldly spiritual tendencies, celestial spiritual eligious tendencies, unlimited spiritual worldly tendencies, and unlimited celestial spiritual tendencies. Finally, the application of the model is explained for each category in terms of organizational culture, control, career management, the nature of the job and the system of rewards and penalties.
ملخص الجهاز:
ازآنجايي که اســتاد شهيد مطهري (ره ) در آثار ارزشمند خود از جمله کتب فلسفه اخلاق و جاذبه و دافعه علي (ع ) به تبيين نظريه نظام سلسله مراتبي گرايش هاي انسان پرداخته اند و پژوهش حاضر نيز بر مبناي اين نظريه تدوين شده ، لذا عمده ارجاعات و ابعاد نظريه از نظر ايشان استخراج شده است .
در اين نوشتار ابتدا به ادبيات موجود در حوزه انگيزش و تعريف اصطلاحات تخصصي نظام سلســله مراتبي گرايش ها در نظريه شهيد مطهري (ره ) نظير خود عالي و داني ، خود محدود و نامحدود پرداخته شد و پس از آن ضمن مرور پيشينه پژوهش در حوزه انگيزش اســلامي ، با روش تحليل مضمون برخي از آثار شهيد مطهري (ره ) مجموعه آثار ج ٣، ١٥، ٢٣، يادداشت هاي استاد ج ٢ و ٦، فطرت ، فلسفه اخلاق ، تعليم و تربيت در اسلام ، انقلاب 1.
١. گفتني اســت که اگر ملاک انســان در گرايش به علم و حقيقت ، خلاقيت و ابداع ، زيبايي و هنر، فضيلت و خير اخلاقي و عشــق و پرســتش ، خودخواهي باشــد (به عنوان مثال دستيابي به شهرت ، ثــروت و قدرت از طريق علم و حقيقت يا زيبايي و هنر)، آنگاه اين گرايش ديگر گرايش نامحدود نبــوده ، بلکه جزء گرايش هاي محدود روحاني دنيوي قرار مي گيرد.