خلاصة:
تناسب جرم و مجازات به عنوان یکی از مهمترین مقولههای مطرح شده در حقوق کیفری است. در حقوق کیفری بین
المللی نیز بحث تناسب میان جرم و مجازات مورد تاکید واقم شده است» به گونهای که در رویه قضایی بین المللی
کیفری نیز این امر مشهود است. بحث تناسب در دورههای مختلف به صور گوناگون تجلی پیدا کرده است که با توجه
به اهمیت این بحث در نظام کیفری بین المللی؛ این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی به مطالعه تناسب جرم و مجازات
در حقوق اسلام و در رویه قضایی بین المللی کیفری با تاکید بر محاکم یوگسلاوی سابق و رواندا پرداخته است.
در حقوق اسلام بر مبنای پیشگیری از تکرار جرم و اجرای عدالت کیفری به مقوله تناسب جرم و مجازات توجه خاصی
شده است. تناسب میان جرم و مجازات را میتوان به دو دسته تناسب قانونی و قضایی تقسیم نمود که با توجه به عنوان
پژوهش تاکید این مطالعه بر تناسب قضایی است. در تناسب قضایی ملاکهایی در رویه قضایی بین المللی کیفری که
می توان این ملاکها را به دو دسته شدت جرم و اوضاع و احوال مخففه و مشدده تقسیم نمود. این پژوهش ضمن
بررسی این مفاهیم آرای قضایی بینالمللی دو دادگاه اختصاصی رواندا و یوگسلاوی سابق را نیز مورد اشاره قرار داده
است. این دو دادگاه هرچند دادگاهی موقتی و خاص و با صلاحیت محدود از نظر زمانی و کمی محسوب میشوند. اما
نقش مهمی در تحولات بعدی حقوق بینالملل کیفری ایفا کرده که در توجه به بحث تناسب نیز مشهود است. این مقاله مستخرج از رساله دکتری خانم مریم قاضیان در دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمین به راهنمایی آقای دکتر علیرضا میرکمالی است.
ملخص الجهاز:
بحث تناسب در دوره های مختلف به صور گوناگون تجلی پیدا کرده است که با توجه به اهمیت این بحث در نظام کیفری بین المللی، این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی به مطالعه تناسب جرم و مجازات در حقوق اسلام و در رویه قضایی بین المللی کیفری با تاکید بر محاکم یوگسلاوی سابق و رواندا پرداخته است .
para ٢٥٫٢٫٢٠٠٤ )علاوه بر این ، لازم است دادگاه های موقت اوضاع و احوال فردی متهم را لحاظ کند و به زمانی که قبلا در بازداشت سپری کرده توجه داشته باشد (of the ICTY Statute (٢)٢٤ .
(رضوی فرد،١٣٩٥: ٩) در حالی که شعب رسیدگی دادگاه های کیفری اختصاصی برای یوگسلاوی سابق و رواندا بایستی در صدور مجازات ، اوضاع و احوال مخففه و مشدده را در نظر بگیرند، اما اساسنامه و آیین دادرسی این دادگاه ها بطور جامع به آن عوامل اشاره ای نمیکند(٢٧٢ :of the ICTY RPE and ICTR RPE ١١١ .
2. 2111 para, 142) لازم به ذکر است که دادگاه های کیفری اختصاصی برای یوگسلاوی سابق و رواندا امکان اتهامات و محکومیت - های جمعی بر اساس رفتار مشابه را مهیا ساخته اند؛ این رویه نباید به ضرر متهم باشد و لذا سوالاتی را در مورد تعیین مجازات مطرح می کند.