خلاصة:
«ادبیات داستانی» پیوند اندامواری با جامعه و بالطبع «علم جامعهشناسی» دارد. یکی از مهمترین مباحث مطرح در ادبیات داستانی، توصیف جامعه، انعکاس شرایط و آسیبهای اجتماعی است. پژوهش حاضر که در گونه «جامعهشناسی ادبیات» قرار میگیرد، به منظور تحلیل و تبیین مقولۀ «زوال و مفاسد اجتماعی» در عصر پهلوی انجام شده است. شاخصترین مفاسد اجتماعی در دوره پهلوی، پدیدۀ تنفروشی بوده است که همچنان یکی از بزرگترین مسائل اجتماعی ایران به حساب میآید. یکی از شخصیتها و تیپهای مطرح در رمانهای آن دوران، «زنان روسپی» بودند. شرایط زندگی، مصائب، باورها و علل روسپی شدن آنها در بستر رمانهای زمانه به شدت در آن زمان درشتنمایی شده است. در واقع نویسندههای آن دوران تمام تلاش خود را مصروف تشریح شرایط اجتماعی- سیاسی حاکم و مفاسد اجتماعی کردهاند. در عین حال سعی کردهاند تا میان مخاطب و روسپیان، رابطه حسی برقرار کنند. در این پژوهش، شاخصترین رمانهایی که در دوره پهلوی اول و دوم در ارتباط با زوال و مفاسد اجتماعی خلق شدهاند، از جنبه ادبی و جامعهشناختی واکاوی شدهاند. جامعه مورد بررسی در این تحقیق، انواع افراد فاسد در جامعه هستند که مسبب اصلی بروز فحشا و مفاسد اجتماعی میباشند. در این راستا هفت رمان مطرح و تاثیرگذار خلقشده در دوره پهلوی بررسی شده است تا ضمن دست یازیدن به حقایق اجتماعی دوران مورد نظر، وضعیت افراد فاسد به دقت و با ریزبینی مورد تحلیل ادبی و جامعهشناسی قرار گیرد.
fiction" like other disciplines of social sciences is organically linked to society and of course "sociology".one of the most important issues in fiction is the description of society, the reflection of social conditions and harms. the present study, which is in the category of "sociology in literature", has been conducted to analyze and explain the category of "social decline and corruption" in the pahlavi era. the most significant social corruption in the pahlavi period was the phenomenon of prostitution, which is still one of the biggest social issues in iran.one of the prominent characters and brigades in the novels of that time were "prostitutes". the living conditions, sufferings, beliefs and causes of their prostitution in the context of the novels of the time were shown greatly bold at that time. in fact, the writers of that time had devoted all their efforts to describing the prevailing socio-political conditions and social corruption. at the same time, they have tried to establish an emotional connection between the audience and the prostitutes. in this study, the most significant novels that were created in the first and second pahlavi period in connection with social decline and corruption have been analyzed from a literary and sociological point of view. the population studied in this research are the types of corrupt people in the society who are the main cause of prostitution and social corruption. in this regard, seven prominent and influential novels created in the pahlavi period have been studied in order to access the social facts of the period in question, the situation of corrupt people to be carefully and meticulously analyzed literary and sociological.
ملخص الجهاز:
در ايـن راسـتا هفت رمان مطرح و تأثيرگذار خلق شده در دوره پهلوي بررسي شده است تـا ضـمن دست يازيدن به حقايق اجتماعي دوران مورد نظر، وضعيت افراد فاسد به دقت و بـا ريزبيني مورد تحليل ادبي و جامعه شناسي قرار گيرد.
در اين مقاله تلاش ميشود به اين سؤالات پاسخ داده شود: در رمـانهـاي اجتمـاعي دوره پهلوي، جامعه و سياست چه تـأثيري بـر پديـده روسـپيگـري داشـته اسـت ؟ آيـا حکومت پهلـوي و صـاحب منصـبان قدرتمنـد آن دوران درصـدد تـرويج فحشـا و فسـاد اجتماعي بودهاند؟ آيا افراد قدرتمند و بانفوذ، خود ميداندار فساد و فحشـا بـودهانـد و از قدرت خود براي عيش و طرب استفاده ميکردهاند؟ آيـا قـانون، دسـتگاههـاي قضـايي و دولتي از دختران کم تجربه و بيگناهي که اغفال مـيشـدند و بـه دليـل شـرايط خـاص فرهنگي، راهي جز تن فروشي پيش رويشان نبوده، حمايت ميکردند؟ 1.
رمانهايي که در اين پژوهش مورد ارزيابي قرار گرفتند، عبارتند از: - تهران مخوف: نوشته مرتضي مشفق کاظمي، سال انتشار ١٣٠١ - روزگار سياه: نوشته عباس خليلي، سال انتشار ١٣٠٣ - تفريحات شب : نوشته محمد مسعود، سال انتشار ١٣١١ - زيبا: نوشته محمد حجازي، سال انتشار ١٣١٢ - باشرفها: نوشته عماد عصار، سال انتشار ١٣٢٥ - فاحشه : نوشته جواد فاضل ، سال انتشار ١٣٣٢ - معصومه شيرازي: نوشته سيد محمد علي جمالزاده، سال انتشار ١٣٣٣ اين تحقيق براي بسياري از رشته هاي علوم انساني چون علوم اجتماعي، تاريخ ، علوم سياسي و ادبيات مفيد است زيرا ارتباط مستحکمي ميان رشته هاي علوم انسـاني وجـود دارد و بيشک ميان رويدادهاي مختلف سياسي، اجتماعي، تاريخي در اين برهه از زمان ، همبستگي و ارتباط تنگاتنگي وجود دارد که تکميل کننده يکديگر هستند.