خلاصة:
زمینه و هدف: رویکرد یا ماهیت پاسخدهی یک نظام عدالت کیفری به رویکرد سیاست جنایی همان نظام در حوزه مقابله با جرم مرتبط است و حسب مورد میتواند اصلاحگرا، سزادهنده، کنترلی یا ترمیمی باشد. در این میان، پاسخدهی با اشخاص حقوقی در مقایسه با اشخاص حقیقی که مرتکب یک جرم شده باشند، ماهیتاً متفاوت خواهد بود. بهعبارتی، با سازوکار عادی پیشبینیشده برای پاسخدهی به جرایم ارتکابی اشخاص حقیقی، نمیتوان به پاسخدهی اشخاص حقوقی پرداخت. پاسخهای واکنشی نظام عدالت کیفری بهصورت مجازات نمودن اشخاص حقوقی است که از بین مجازاتهای عمومی شرعی، فقط تعزیر قابلیت اعمال را نسبت به اشخاص حقوقی دارد و برای اشخاص حقوقی بهتر است که از مجازاتهای اختصاصی این اشخاص از قبیل انحلال، مصادره، ممنوعیتها، جزای نقدی و انتشار حکم محکومیت استفاده شود.روش: پژوهش حاضر بهصورت توصیفی- تحلیلی انجام شده است.یافتهها و نتایج: نظام عدالت کیفری ایران در نظام پاسخدهی واکنشی از مناسب نبودن مجازاتهای پیشبینیشده برای تمامی اشخاص حقوقی رنج میبرد. همچنین اشخاص حقوقی حقوق عمومی که در اعمال حاکمیتی، فاقد مسئولیت کیفری هستند و ابهام در مصادیق امر حاکمیتی راهکاری برای فرار اشخاص حقوقی حقوق عمومی از مسئولیت کیفری است. وضع مقررات دادرسی کیفری افتراقی برای پاسخدهی به جرایم ارتکابی اشخاص حقوقی و همچنین تعیین دقیق شیوه اجرای مجازاتهای اختصاصی اشخاص حقوقی از نیازهای اساسی این نظام پاسخدهی هستند.