خلاصة:
ایران یکی از باسابقه ترین کشورها در برنامه ریزی توسعه است. برنامه های مدون در قبل از انقلاب از سال 1327 آغاز شد و تا سال 1356 ادامه داشت. اما کشور در این دوره ها نه تنها به هدفهای مورد نظر توسعه ای دست نیافته، بلکه همچنان در آغاز راهی پر فراز و نشیب است. در مقوله عدم موفقیت برنامه های توسعه ایران، اندیشمندان و نظریه پردازان توسعه داخلی و خارجی سخنها گفته اند که هر کدام از منظر علمی خویش قابل تامل و بررسی است. از عمده ترین دلایل عدم رسیدن به اهداف برنامه های توسعه، نداشتن پشتوانه نظری و پارادایم توسعه است. در این پژوهش تلاش شده است با نگاهی تاریخی و تحلیلی، مدلی از برنامه ریز در کشور ارایه شود که در آن، نقش ساختارها، افراد، حوادث تاریخی، نوسانهای عمده اقتصادی، گرایشهای سیاسی و اصلی ترین عوامل اثر گذار در سیاستگذاری برنامه ها مورد توجه قرار گیرد.
Iran is one of the oldest countries in development planning. Codified programs before the revolution began in 1327 and continued until 1977. But the country in these periods not only did not achieve the desired development goals, but is still at the beginning of a tumultuous path. Regarding the failure of Iran's development plans, domestic and foreign development thinkers and theorists have said that each of them can be considered from its own scientific perspective. One of the main reasons for not achieving the goals of development programs is the lack of theoretical support and development paradigm. In this research, an attempt has been made to present a model of planning in the country from a historical and analytical point of view, in which the role of structures, people, historical events, major economic fluctuations, political tendencies and the main influential factors in program policy are considered. To be placed main
ملخص الجهاز:
در اين پژوهش تلاش شده است با نگاهي تاريخي و تحليلي، مدلي از برنامه ريز در کشور ارايه شود که در آن ، نقش ساختارها، افراد، حوادث تاريخي، نوسانهاي عمده اقتصادي، گرايشهاي سياسي و اصلي ترين عوامل اثر گذار در سياستگذاري برنامه ها مورد توجه قرار گيرد.
نمايه کلي چارچوب نظريه هاي تحقيق : جدول نظريه هاي تحقيق (رجوع شود به تصویر صفحه) (رجوع شود به تصویر صفحه) (رجوع شود به تصویر صفحه) برنامه اول توسعه ١٣٦٨ تا ١٣٧٢ برنامه دوم توسعه ١٣٧٤ تا ١٣٧٨ برنامه سوم توسعه ١٣٧٩ تا ١٣٨٣ برنامه چهارم توسعه ١٣٨٤ تا ١٣٨٨ برنامه پنجم توسعه ١٣٩٠ تا ١٣٩٤ برنامه ششم توسعه بعد از سال ١٣٩٦ پژوهشي با عنوان "تحولات گفتماني و برنامه ريزي توسعه در ايران ١٣٥٧-١٣٩٢ (غفاري و جعفري، ١٣٩٨) دوران بعد از انقلاب را از نظر تاريخي به چند بخش تقسيم کرده که با اندکي دخل و تصرفو اضافات آورده مي شود: دوره گذار از سال ٥٧ تا ٦٠: از ابتداي پيروزي انقلاب و سقوط رژيم شاهنشاهي آغاز مي گردد و تا پايان نخست وزيري موقت آيت الله مهدوي کني و برگزاري انتخابات دوره سوم رياست جمهوري ادامه مي يابد.
راه يافتن مفاهيم رشد و توسعه به ادبيات مديريتي و اقتصادي ايران و تحول ذهني سياستگذاران نيز از اين سال ها آغاز مي گردد و نخستين برنامه پنج ساله توسعه اقتصادي ، اجتماعي و فرهنگي کشور از ابتداي اين دوره اجرا مي شود.
در اين دوره برنامه ريزي علمي هر چند به شکل ناقص اهميت يافت که نمود آن را در برنامه هاي اول و دوم توسعه مي توان ديد که بعد از يک دهه بي برنامگي تدوين و اجرا شدند.