خلاصة:
کاشان مانند دیگر شهر‌‌ها در کنار عوامل مطالعاتی نظیر عوامل جغرافیایی، جمعیتی، دینی و گردشگری، از فرهنگی عامه نیز برخوردار است که بخشی از آن، ضرب‌المثل‌های رایج در میان مردم این شهر است. ضرب‌المثل‌‌ها، جملاتی کوتاه، ساده و در عین حال حاوی مضامینی هستند که اغلب با حوزه‌‌‌های مطالعاتی علوم مختلف در ارتباط بوده و بر افکار و اعمال افراد تأثیر گذاشته و لازم است تا پژوهشگران در عرصه‌های گوناگون به مطالعۀ آن‌ها بپردازند. سعی نگارندگان در پژوهش حاضر، آن است تا از منظر جرم‌شناسی و با روش توصیفی‌تحلیلی به بررسی کمی‌ـ محتوایی تمام ضرب‌المثل‌های رایج در کاشان بر اساس مجموعه کتاب‌های نگاشته‌شده در این زمینه بپردازند و به این پرسش پاسخ دهند که بازتاب تئوری‌های جرم‌شناسی علت‌شناسی و پیشگیری از جرم، به‌ترتیب در ضرب‌المثل‌های رایج در این شهر کدام‌اند؛ زیرا ضرب‌المثل‌های رایج در این شهر، از نظر محتوایی بسیار غنی هستند و از یک طرف معرف علل ارتکاب جرم هستند و از سویی دیگر، راهکار‌های پیشگیری از جرم را به مردمان خویش ارائه می‌دهند. بررسی‌ها نشان داد به‌طور کلی در محاورات مردم کاشان، 56 ضرب‌المثل رایج در حیطۀ جرم‌شناسی وجود دارد که از این میان، حدود 22 ضرب‌المثل، بیانگر سه حوزۀ روان‌شناسی، زیست‌شناسی و جامعه‌شناسی جنایی هستند که هریک از منظری خاص، به مطالعۀ پدیدۀ جرم و علل پیدایش آن پرداخته‌اند. جامعه‌شناسی جنایی در قالب پنج نظریۀ آنومی، یادگیری اجتماعی، بوم‌شناسی، برچسب و فشار، از بیشترین فراوانی برخوردار است؛ از میان این پنج نظریه نیز، نظریۀ یادگیری اجتماعی بیشترین فراوانی را دارد و حدود 34 ضرب‌المثل در حیطۀ راهکار‌های پیشگیرانه از جرم بوده و بازتاب اقسام پیشگیری غیرکیفری، یعنی پیشگیری اجتماعی و پیشگیری وضعی از جرم‌اند که پیشگیری اجتماعی، فراوانی بالایی دارد.
Kashan, like other cities, in addition to geographical, demographic, and religious features has a popular culture, a part of which is proverbs. Proverbs are short, simple, yet meaningful sayings that are often related to the various fields of study which affect people's thoughts and actions. Thus they seem necessary for to be studied from various perspectives. In this research, an attempt has been made to examine those proverbs with criminological themes from a qualitative-content method. Proverbs in this city are very rich in content; for example, they identify the causes of crime and they offer strategies for crime prevention as well. Studies have shown that in general, in the conversations of Kashani people, there are 62 proverbs related to the field of criminology, of which about 27 proverbs belong to the three fields of psychology, biology, and criminal sociology, each of which has a specific perspective. The study of the phenomenon of crime and its causes have shown that criminal sociology in the form of 5 theories-- of anomie, social learning, ecology, label, and pressure-- has the highest frequency. Among these five theories, the theory of social learning is the most frequent one. 35 Proverbs are in the field of crime prevention strategies and reflect the types of non-criminal prevention-- i.e., social prevention and crime prevention--in which social prevention has a high frequency.
ملخص الجهاز:
البته گردآوری فرهنگ خالص و خاص یک جامعه بـه خصـوص در عصـر ارتباطـات ممکـن نیست ؛ زیرا مجموعۀ ضرب المثل ها، لغات ، کنایات ، بازی ها، داسـتان هـا، رسـوم و حتـی غـذاهای ویژة یک شهر خاص ، شاید به تعداد انگشتان یـک دسـت هـم نرسـد و بـا انـدکی جسـت وجـو کاشان شناسی مشخص شود که آن ها احتمالاً با نامی دیگر و با اختلافاتی اندک، در جایی دیگر نیـز رایـج انـد و شمارة ١ (پیاپی ٢٦) بهار و تابستان ١٤٠٠ هدف پژوهشگر عرصۀ مردم شناسی نیز ثبت جلوه های مختلف فرهنگ مردم و نه قضاوت دربـارة آن هاست (مزرعتی ، ١٣٨٦: ٩ـ١٠)؛ به عبارت دیگر، در بخش نخست این پـژوهش سـعی شـده از منظر ضرب المثل ها به عنوان بخشی از فرهنگ عامه ، بـه شناسـایی و بررسـی علـل ارتکـاب جـرم پرداخته شود تا با استفاده از نفوذ کلام ضرب المثل ها، زمینـۀ تفهـیم و کارآمـدی بیشـتر و مـؤثرتر تئوریها در جامعه فراهم آید و مردم با این علل جرم زا بیشتر آشنا شوند؛ سپس در بخـش دیگـر این پژوهش ، به بازتاب تئوری های جرم شناسی پیشگیری در ضرب المثل های ایـن شـهر پرداختـه شده ؛ زیرا با استفاده از ماهیت اخلاقی و اندرزگونۀ ضرب المثل هـا مـیتـوان بـه سیاسـت جنـایی موجود در راستای برنامه ریزی برای پیشگیری از ارتکاب جرم کمـک کـرد؛ بـه گونـه ای کـه ایـن موضوع میتواند توسط نهادهای فرهنگیـ اجرایی مانند صدا و سیما مورد توجه قرار گرفتـه و در تهیه و تدوین فیلم نامه هـا و برنامـه هـای تلویزیـونی و رادیـویی، آن هـا را بـه کـار برنـد و حتـی آموزش وپرورش نیز در تدوین کتب درسی از آن ها بهره بگیرد.
(
, 
, 
)
