خلاصة:
ارتقای انعطاف پذیری روانشناختی در قالب الگوی ماتریکس می‌تواند بستری برای جلوگیری از فرسودگی شغلی و ارتقای تعهد سازمانی مدیران سازمان‌ها فراهم کند. پژوهش حاضر جهت تعیین اثربخشی الگوی ماتریکس بر فرسودگی شغلی و تعهد سازمانی مدیران اداره برق شهر اهواز انجام گردید. این مطالعه از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل بود. در این پژوهش با استفاده از روش نمونه‌گیری چند مرحلهای 30 نفر از مدیران که بالاترین نمره را در پرسشنامه فرسودگی شغلی مازلاچ داشتند، غربال شده و به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایشی و گروه کنترل (15 نفر در هر گروه) قرار گرفتند. شرکت کنندگان گروه آزمایشی یک دوره مداخله 10جلسه‌ای (هر هفته یک جلسه، به مدت 2ساعت) بر اساس الگوی ماتریکس دریافت کردند. همچنین شرکت کنندگان هر دو گروه قبل از شروع مداخله و در پایان دوره، به پرسشنامه فرسودگی شغلی و تعهد سازمانی پاسخ دادند. نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس داده‌ها نشان داد که الگوی ماتریکس موجب کاهش فرسودگی شغلی (02/125 F = و 001/0 P<) و ارتقای تعهد سازمانی (21/179F = و 001/0 P<) گروه آزمایشی در مقایسه با گروه کنترل‌شده است. برمبنای یافته‌های حاصل می‌توان گفت الگوی ماتریکس در کاهش فرسودگی شغلی و ارتقای تعهد سازمانی مدیران موثر بود، لذا پیشنهاد می‌شود جهت کاهش فرسودگی شغلی کارکنان این رویکرد در سازمان‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
Organizational commitment underlies the belief in the goals and values of the organization, a sense of loyalty, moral obligation, heartfelt desire, and ultimately the continuity of employee activity in the organization. The presence of committed human resources enhances the image of the organization in the community and provides a platform for the development and excellence of this institution. While the low level or lack of commitment leads to many unpleasant consequences such as: leaving the service, long absenteeism, reduced client trust, reduced income, and unwillingness to stay in the organization. Research evidence shows that job burnout is one of the most important factors that is inversely related to organizational commitment (wang & et al, 2020; Zhou, 2015). In other words, burnout is considered a psychological syndrome that occurs in response to chronic work-related stressors (Maslach & et al., 2001; D'Amico et al., 2020). In this regard, due to the high rate of burnout and the effect it has on the organizational commitment of employees (Hakanen & et al., 2008), there is an increasing need for psychological interventions in these variables. Improving psychological flexibility through the matrix model provides an opportunity to prevent job burnout and promote organizational commitment in managers. MethodThis study sought to determine the effectiveness of the matrix model in the job burnout and organizational commitment of the managers of Ahvaz Power Distribution Company, Iran. This is a pre-test/post-test quasi-experiment study with a control group. In this study, 30 managers who scored highest in the Maslach burnout inventory were selected and screened using multistage sampling. Then, they were put randomly in the experimental and control groups (n=15). The experimental group received a 10-session program (two-hour sessions per week) in accordance with the matrix model. In addition, the participants of both groups completed the burnout and Organisational commitment questionnaires both before and after the intervention. ResultsThe results of covariance analysis of data suggested that compared to the control group, the matrix model reduced burnout (F=125.02 and pConclusionInternational research over the past two decades on the acceptance and commitment therapy points out that psychological resilience is the key to mental health and well-being in society and organizations. Since most the psychotherapy approaches focus on how to reduce unpleasant thoughts, emotions, and feelings, the Matrix model, as the latest model of acceptance and commitment therapy, seeks to pursue valuable actions even despite of difficulties through perspective and It is called value-based life (Polk, Schoendorff, Webster & Olaz, 2016). Following the findings, it can be argued that the matrix model was Effectively reduced job burnout and improving Organizational commitment. Thus, organizations are recommended to use this model to diminish employees’ burnout.
ملخص الجهاز:
نتايج حاصل از تحليل کوواريانس داده ها نشان داد که الگوي ماتريکس موجب کاهش فرسودگي شغلي (١٢٥/٠٢ = F و ٠/٠٠١ >P) و ارتقاي تعهد سازماني (١٧٩/٢١ = F و ٠/٠٠١ >P) گروه آزمايشي در مقايسه با گروه کنترل شده است .
در اين راستا شواهد پژوهشي نشان ميدهد فرسودگي شغلي (job burnout) يکي از مهم ترين متغيرهاي ناشي از تعامل متغيرهاي مذکور است که با تعهد سازماني رابطه معکوس دارد (٢٠١٥ ,Zhou ;٢٠٢٠ ,.
اگرچه تاکنون در ارتباط با اثربخشي الگوي ماتريکس بر تعهد سازماني و فرسودگي شغلي پژوهشي در کشور انجام نشده است با اين اوصاف نتايج پژوهش هاي (٢٠٢١) Peymannia نشان ميدهد الگوي ماتريکس بر ارتقاء راهبردهاي مثبت تنظيم شناختي هيجان در نوجوانان مبتلا به اضطراب امتحان مؤثر است .
در مجموع با توجه به نقش فرسودگي شغلي و تعهد کارکنان در نيل به اهداف سازمان و اثربخشي الگوي ماتريکس بر طيف گسترده اي از چالش هاي روان شناختي از يک سو و از سوي ديگر عدم بررسي اثربخشي و کارآمدي رويکرد مذکور در راستاي تقويت برنامه هـاي آموزش و ارتقاء توانمندي منابع انساني سازمان ها، اين پرسش مطرح ميشود که آيا الگوي ماتريکس بر فرسودگي شغلي و تعهد سازماني مديران سازمان برق شهر اهواز مؤثر است ؟ روش جامعه آماري، نمونه و روش نمونه گيري پژوهش حاضر يک مطالعه نيمه آزمايشي با طرح پيش آزمون - پس آزمون با دو گروه آزمايشي و گواه است .
(
, 
, 
)
