خلاصة:
جرم شناسی و آموزه های آن همواره می توانند در تبیین و گسترش نهادهای موجود در نظام عدالت کیفری کارساز و اثرگذار باشند. معامله اتهامی یکی از این نهادهای مهم در مرحله تعقیب در آیین دادرسی کیفری می باشد که در نظام حقوقی کامن لا ایجاد گردیده است. این نهاد که به واقع توافق و پیمان متهم با مقام تعقیب در حوزه اتهامات وی می باشد، به نحو آشکاری از آموزه ها و یافته های جرم شناسی پیشگیری و جرم شناسی انتقادی بهره گرفته و با نگاهی بنیادین، می توان مبانی جرم شناختی آن را در بسیاری از مکاتب و نظریات جستجو نمود. در پژوهش حاضر با بررسی مکاتب و نظریات جرم شناختی، می توان نتیجه گرفت که آموزه های جرم شناسی صلح جو و مکتب عدالت ترمیمی، آموزه های جرم شناسی پیشگیرانه و مکتب تحققی یا اثباتی، مکتب دفاع اجتماعی نوین، مکتب فایده گرایی ( منفعت گرایی)، آموزه های جرم شناسی تعامل گرا و نظریه برچسب زنی و تعامل گرایی و در آخر مکتب جرم شناسی محکومان می توانند به عنوان مبانی تاسیس چنین نهاد کیفری ای واجد اهمیت و اعتبار باشند. هدف از پرداختن به این نظریات و مکاتب و تلفیق آن با معامله اتهامی، شناخت همه جانبه و کاربست آن با اقتضائات موجود در نظام حقوق کیفری ایران است. روش پژوهش حاضر بنیادین ، تحلیلی و کتابخانه ای بوده و با بررسی و امعان نظر در کتب، مقالات و منابع معتبر پژوهشی صورت پذیرفته است.
Criminology and its teachings can always be effective in explaining and expanding the existing institutions in the criminal justice system. plea bargaining is one of these important institutions in the prosecution phase of criminal proceedings that has been established in the common law system. This institution , which is in fact the agreement of the accused with the prosecuting authority in the field of his accusations, has clearly used the teachings and findings of preventive criminology and critical criminology, and with a fundamental look, its criminological foundations can be found in many searched for schools and theories.In the present study, by examining the schools and theories of criminology, it can be concluded that the teachings of peace criminology and school of restorative justice, the teachings of preventive criminology and the school of realization or affirmation, school of modern social defense, school of utilitarianism, the teachings of interactive criminology and the theory of labeling and interactionism and finally the school of criminology of convicts can be important and valid as the foundations of the establishment of such a criminal institution. The purpose of addressing these theories and schools and combining them with plea bargaining is to fully understand and apply it to the requirements of the Iranian criminal law system. The present research method is fundamental, analytical and library and has been done by reviewing in books, articles and valid research sources.
ملخص الجهاز:
٦. الهام حيدري ، «معامله اتهام در حقوق کامن لا و نهادهاي نزديک به آن در دادرسي کيفري ايران »، مطالعات حقوق کيفري و جرم شناسي ١(١٣٩٥)، ٤٤ Mozafari Anari, Mahdi & Mohammad Aminizadeh “Concept and Criminological Principles ...
٨ همچنين با توجه به اينکه از ويژگي هاي مهم دادرسي اتهامي ، ترافعي بودن رسيدگي و تساوي بين اصحاب دعوا و حفظ حقوق متهم است ، مي توان گفت ، اين ويژگي ها سبب شده است که امکان بيشتري براي اهميت دادن به متهم به عنوان کسي که نهاد تعقيب قصد داد و ستد با وي را دارد و به او اجازه مي دهد که در تعيين سرنوشت پرونده کيفري خود مؤثر واقع شود، وجود داشته باشد.
Donald G Giford, “meaningful reform of plea bargaining: the control of prosectorial Discretion”, University of Illinois law review 37 (1983),7 ١٧.
لذا پرداختن به ريشه و مباني جرم شناختي اين نهاد ازاين حيث واجد اهميت است که اساسا در راستاي تحولات جدي در مطالعات جرم شناسي و گذار از مرحله جرم به مجرم شکل گرفته است ؛ به تعبير بهتر اگر در ابتداي فرآيندهاي کيفري ، کانون توجه قانونگذاران و مجريان قانون جرم و عمل مجرمانه بوده است ، در پي انتقادهاي بسيار حقوق دانان ، بزهکار نيز مورد توجه قرار گرفته و به کرامت انساني وي در پرتو اعلاميه هاي حقوق بشر تأکيد گرديده است .