خلاصة:
واﻗﻌﮥ ﺳﻘﯿﻔﻪ ﭘﺲ از رﺣﻠﺖ رﺳﻮل ﺧﺪا ص، ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﮔﺎم ﻋﻤﻠﯽ ﺟﻬﺖ اﯾﺠﺎد اﺧﺘﻼف ﻣﯿﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻮده اﺳﺖ. در ﺳﻘﯿﻘﮥ ﺑﻨﯽﺳﺎﻋﺪه، ﻋﺪهای از ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺑﺮ ﺧﻼف وﺻﯿﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﮐﺮم ص درﺑﺎرۀ ﺧﻼﻓﺖ اﻣﯿﺮﻣﺆﻣﻨﺎن ع، اﺑﻮﺑﮑﺮ را ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺟﺎﻧﺸﯿﻦ آن ﺣﻀﺮت اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮدﻧﺪ. ازاﯾﻦرو، آﻧﭽﻪ در ﺳﻘﯿﻔﻪ ﮔﺬﺷﺖ، ﻓﺮاز ﻣﻬﻤﯽ در ﺗﺎرﯾﺦ ﺑﻪﺷﻤﺎر ﻣﯽرود ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ از زواﯾﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻣﻮرد ﺗﺤﻠﯿﻞ و ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد. ﯾﮑﯽ از راهﻫﺎی آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻋﻤﻖ اﯾﻦ ﺣﺎدﺛﻪ، ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺣﺎﺿﺮان در ﺳﻘﯿﻔﻪ اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﻧﻮﺷﺘﺎر، ﺗﻼش ﺷﺪه اﻓﺮاد ﺣﺎﺿﺮ در آن ﻣﺤﻞ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺷﻮﻧﺪ و ﺗﺎ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﺎرﯾﺦ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﺑﻪ ﻧﻘﺶ ﻫﺮ ﮐﺪام اﺷﺎره ﮔﺮرد. ﺑﯽﺗﺮدﯾﺪ، ﻧﺎم اﻓﺮاد ﺳﺮﺷﻨﺎس و ﯾﺎ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ در ﺳﻘﯿﻔﻪ، ﻧﻘﺸﯽ داﺷﺘﻪاﻧﺪ در ﺗﺎرﯾﺦ ﺛﺒﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﯾﮑﯽ از ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ اﻫﻞﺳﻨﺖ ﺑﺮای ﻣﺸﺮوﻋﯿﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﺧﻠﯿﻔﻪ ﻣﻄﺮح ﮐﺮده اﻧﺪ، ﺑﯿﻌﺖ اﻫﻞ ﺣﻞوﻋﻘﺪ ﺑﺎ اوﺳﺖ. ﻧﮕﺎﺷﺘﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺑﺴﯿﺎری از ﺑﺰرﮔﺎن اﺻﺤﺎب و اﻫﻞ ﺣﻞوﻋﻘﺪ در ﺳﻘﯿﻔﻪ ﺣﻀﻮر ﻧﺪاﺷﺘﻪاﻧﺪ و ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻌﺪاد اﻧﺪﮐﯽ از آﻧﺎن در ﺳﻘﯿﻔﻪ ﺑﻮده اﻧﺪ. اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ در ﺑﯿﺴﺖوﯾﮏ ﮔﻔﺘﺎر ساختاربندی شده است.
ملخص الجهاز:
بررسی حضور اهل حلوعقد در انتخاب خلیفۀ اوّل با شناخت فهرستی حاضران در سقیفۀ بنیساعده سیدحسن فاطمی (موحد) 1 محمدحسین فیض اخلاقی 2 چکیده واقعۀ سقیفه پس از رحلت رسول خدا|، نخستین گام عملی جهت ایجاد اختلاف میان مسلمانان بوده است.
«ماوردی» در کنار وصیت امام قبلی، انتخاب اهل حلوعقد را یکی از راههای انعقاد امامت عنوان کرده و گفته است: البته علما در تعداد اهل حلوعقد اختلاف دارند؛ چراکه برخی میگویند اهل حلوعقد از هر شهری باید حضور داشته باشند تا رضایت عمومی حاصل شود و برخی دیگر نیز میگویند کمترین تعداد معتبر اهل حلوعقد برای پیریزی خلافت، پنج نفر است؛ زیرا خلافت ابوبکر در سقیفه و نیز انتخاب عثمان در شورای شش نفره با پنج نفر تثبیت شد.
ابوعبیده جرّاح، یکی از سه مهاجری بود که با ورود به سقیفه، انصار را از تصمیم خود مبنی بر جانشینساختن سعد بن عبادة منصرف کردند و آنان را راضی نمودند که ابوبکر جانشین پیامبر| شود.
1 پس از آنکه اوسیان، بیعت «بشیر بن سعد» با ابوبکر و خواسته قریش را مشاهده کردند و اینکه خزرجیان میخواهند سعد بن عبادة را به خلافت برگزینند بهجهت دشمنی دیرینهای که بین اوس و خزرج بود برخی از افراد قبیله اوس از جمله اسید بن حضیر به بعضی دیگر گفتند: به خدا سوگند، اگر خزرج بار دیگر حکومت را در دست گیرد، برای همیشه برتری خود را بر شما حفظ کرده و هیچگاه بهرهای از حکومت را نصیبتان نخواهد کرد.