خلاصة:
در این نوشتار بر آنیم که برخی از شناسههای برجستۀ تفسیر فقیه قرآنی که ایشان و تفسیرش را سرامد همۀ تفاسیر و مفسران قرار داد، نشان دهیم. برای این کار جستاری خرد را برگزیدهایم و سپس به سنجش میان تفسیرهای گوناگون در درازای تاریخ با تفسیر این قلۀ سرامد تفسیر پرداختهایم. جستاری را که در این پرسمان برگزیدهایم، گزارۀ «تحریر رقبة» و گزارههای همانند آن، در قرآن بزرگ و والا است. نتیجۀ این سنجش این است که روی هم رفته ویژگیهای یگانه این تفسیر عبارت است از: عدم پذیرش تفسیر قرآن با نوشتهای غیر از قرآن، تفسیر قرآن با نگرش به فراگیری و جاودانگی آن، جداساختن میان مفهوم و مصداق، جدا ندانستن فقه از قرآن و بلکه بودن فقه از موضوعات محوری قرآن و محوریت فقه بر اساس قرآن، نگرش به فضای وحی و تنگ نکردن تفسیر به نمونههای زمانه، شمولمعنایی، و برجستهتر از همه، فیصلهبخشی قرآن در همۀ دانشها اعم از فقه و اصول و فلسفه و کلام و تاریخ و حتی دانشهای طبیعی است. ایشان قرآن را در هر جستار و پرسمانی فصلالخطاب و فیصله بخش میداند و درستی دیگر متون را در عرضه به قرآن میداند نه فهم قرآن را در عرضه به دیگر متون.
این شناسههای تفسیری، در پرتو سنجش تفسیر آیات «تحریر رقبه» روشن خواهد شد، إن شاءالله.