بررسی فرایند بینواسازی جامعۀ شهری و ارزیابی واکنش فرودستان در سدۀ دهم هجری؛ با رویکرد به منازعات قدرت در سدۀ اول حکمرانی صفوی مقالة

مؤلف: یوسفی فر، شهرام ؛ نجفی برزگر، کریم ؛ نوروزی، جمشید ؛

پژوهش نامه تاریخ اجتماعی و اقتصادی پاییز و زمستان 1400، سال دهم - شماره 2 التصنيف ب (Ministry of Science/ISC (‎34 صفحة - من 299 إلی 332 )

الکلمات المفتاحية: دوره صفویه شورش‌های اجتماعی فرودستان شهری منازعات قدرت بینواسازی Urban suburbs Power Struggles Social Uprisings Impoverishment Safavid period صفوی بـه شهری هـا بـا سیاسی صـفوی شاه فرودستان

fa en

خلاصة:

وضع زندگی توده‏های مردم متاثر از شیوه حکمرانی شاه و نحوه سیاست‏ورزی نخبگان سیاسی در دوره صفوی بود. بروز شرایط جنگی با همسایگان، برقراری منازعات داخلی و بوجود آمدن کانون‏های متعارض قدرت در اثر ضعف حکومت مرکزی، سرکشی قزلباشان، استقلال طلبی حکام محلی و غارتگری برخی قبایل مرزنشین بهنگام پریشانی اوضاع، از علل برهم خوردن تعادل جامعه شهری و فرودستی مردمان در این دوره بحساب می آید. تحقیق حاضر، در زمره مطالعات بین رشته ای است؛ بدین معنی که متکی بر مطالعات جامعه شناسی فرودستان و مطالعه تاریخی خواهد بود و از رویکرد تبیینی و تفسیری در بخش مطالعات تاریخی بهره خواهد برد. این پژوهش بدنبال پاسخ این پرسش است که بینواسازی جامعه شهری در اثر برقراری منازعات قدرت چگونه رخ می دهد؟ و فرودست سازی مردمان چه پیامدهایی را در بازتولید منازعات بیشتر بدنبال داشت؟ همچنین واکنش سیاسی فرودستان در مقابل وضعیت نابسامان خود چه بوده است؟ این نوشتار بدین برداشت کلی رسیده است که در این دوره، توده های شهرنشین به شکل روزافزونی، هستی و پشتوانه های مالی خود را از دست دادند و فرصتی برای احیای منابع مالی و بازگشت به زیست متعادل نیافتند و بخشی از آنها به قعر سلسله مراتب اجتماعی سقوط کردند. کاهش کیفیت زندگی به افزایش تعداد فرودستان شهری انجامید. در چنین شرایطی فرودستان جهت تغییر در وضعیت و بهبود شرایطشان با پیوستن و همراهی در پاره ای از اعتراضات و شورش‏های اجتماعی این دوره، به اقدامات خشونت‏باری نیز دست زدند.

ملخص الجهاز:

این پژوهش بدنبال پاسخ ایـن پرسـش اسـت کـه بینواسـازی جامعـه شـهری در اثـر برقـراری منازعـات قـدرت چگونـه رخ مـی دهـد؟ و فرودست سازی مردمان چه پیامدهایی را در بازتولید منازعات بیشتر بدنبال داشت ؟ هم چنـین واکنش سیاسی فرودستان در مقابل وضعیت نابسامان خـود چـه بـوده اسـت ؟ ایـن نوشـتار بدین برداشت کلی رسیده است که در این دوره ، توده های شهرنشین به شـکل روزافزونـی، هستی و پشتوانه های مالی خود را از دسـت دادنـد و فرصـتی بـرای احیـای منـابع مـالی و بازگشت بـه زیسـت متعـادل نیافتنـد و بخشـی از آنهـا بـه قعـر سلسـله مراتـب اجتمـاعی سقوط کردند. برقراری شـرایط جنگـی با همسایگان و التهاب در مناطق مرزی از یک سوی و شکل گیری کـانون هـای قـدرت در اثر ضعف حکومت مرکزی و سرکشی طوایف قزلباش به عنوان بخش بزرگی از گروه هـای مسلط بر جامعه و بروز مخاصمات نظـامی دامنـه دار بـا یکـدیگر کـه تـا پایـان سـده دهـم به درازا میکشد، چالش بزرگی را برای توده های شهری به وجود می آورد. از دیگر سوی طوایف قزلباش در رقابتی پایـان ناپـذیر بـرای بهره مندی بیشتر از قدرت و ثروت تلاش داشتند تـا موقعیـت خـود را بهبـود بخشـند ایـن تلاش ها برپایه تصوراتی بود که بهره مندی را حـق خـود مـی دانسـتند و در شـرایطی کـه حقوق و مزایایشان توسط سایر گروه های رقیب لطمه می دیـد دچـار احسـاس محرومیـت نسبت به انتظاراتی که از جایگاهشان داشتند می شدند و طغیان می نمودند.

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول