بررسی آیات مستثنیات سوره بقره مقالة

آیات مستثنیات یا متداخل، به معنای وجود بعضی از آیات مدنی در سوره های مکی و برعکس است. این ادعا متأخر است و در آثار قرن اول منعکس نشده، با گذشت زمان گستره موارد استثنا شده توسعه یافته و با موافقان و مخالفانی مواجه شده‌است. بتدریج در منابع علوم قرآنی و تفسیر از 197 آیه مدنی در سوره‌های مکی و 26 آیه مدنی در سور مدنی یاد شده است. برخی از اساس ادعای وجود استثنا را رد کرده اند و برخی دیگر، مواردی را رد و سایر موارد را تأیید کرده و یا در باره آن سکوت کرده اند؛ بیشترین نقد در باره وجود آیات مکی در سوره های مدنی است.. این مقاله به روش تحلیل انتقادی ادعای وجود آیات مکی در سوره مدنی بقره را بررسی و با تحلیل چرایی شکل‌گیری این ادعا، با استناد به سیاق و تناسب آیات و بهره‌گیری ازتفاسیر و نقد ادله مدعیان استثنا، نشان داده خلط میان معیار مکانی و زمانی در تعریف مکی و مدنی و پذیرش بدون چون و چرای روایات و تفسیر نادرست از آیه عامل شکلگیری استثنا در آیات شده و نزول این آیات با آیات پیشین و پسین خود یکپارچه و در دوران مدنی بوده و این ادعا اساساً باطل است.

Exceptional or overlapping verses mean the existence of some civil verses in the surahs of Mecca and vice versa. This claim is recent and has not been reflected in the works of the first century, over time the range of exceptions has expanded and has met with pros and cons. Gradually, in the sources of Quranic sciences and commentary, 197 civil verses are mentioned in Surahs of Mecca and 26 civil verses are mentioned in Surah Madani. Some have fundamentally rejected the claim of an exception, while others have rejected some cases and confirmed or remained silent about others; The most criticism is about the existence of Maki verses in civil surahs. Taking interpretations and criticizing the arguments of the claimants of exception, has shown the confusion between spatial and temporal criteria in the definition of Makki and civil and unquestioning acceptance of narrations and incorrect interpretation of the verse has formed an exception in the verses and the revelation of these verses is integrated with its previous and subsequent verses. And it was in the civil era, and this claim is fundamentally false.

این مقاله به روش تحلیل انتقادی ادعای وجود آیات مکی در سوره مدنی بقره را بررسی و با تحلیل چرایی شکل‌گیری این ادعا، با استناد به سیاق و تناسب آیات و بهره‌گیری از تفاسیر و نقد ادله مدعیان استثنا، نشان داده است خلط میان معیار مکانی و زمانی در تعریف مکی و مدنی و پذیرش بدون چون و چرای روایات و تفسیر نادرست از آیه، موجب شکل‌گیری استثنا در آیات شده است و نزول این آیات با آیات پیشین و پسین خود یکپارچه و در دوران مدنی بوده و این ادعا اساساً باطل است. » (ترمذی، 1387ق، ج5، ص272؛ طبری، 1412ق، ج1، ص35) نتیجه گرفته‌اند چینش آیات بر مبنای نزول پیوسته نبوده است و پیامبر اکرم| بعد از نزول آیه یا آیاتی مکان آن را در سوره مشخص می‌کردند؛ ازاین‌رو این امکان وجود دارد که یک یا چند آیه از یک سوره مدنی، در مکه یا آیه یا آیاتی از یک سوره مکی در مدینه نازل شده باشد و جایابی آنها توسط رسول اکرم| یا در دوره‌های بعد توسط صحابه انجام پذیرفته باشد. این تحقیق به ادعای وجود آیات مستثنیات در سوره بقره توجه نشان داده و به پرسش‌های زیر پاسخ داده است: چه تعداد آیه در سوره بقره استثنا شده و دلایل استثنا چیست و تا چه حد می‌توان آن را پذیرفت؟ پیشینه در حوزه مستثنیات و نقد یا تأیید این ادعا در آثار علوم قرآنی ذیل موضوع مکی و مدنی مطالبی می‌توان یافت. Majma al-Bayan fi Tafsir al-Qur'an (Vols.