ملخص الجهاز:
"با این وصف ضرورت تدوین کتابی با تمام شرایط یک کتاب آموزشی بیش از پیش احساس میشد؛ازاینرو میرزا عبد العظیم خان،کار بزرگ و ممتاز و یگانهی خود را در تألیف و نشر چهار جلدی دستور زبان فارسی آغاز کرد؛اقدامی که از جمله اقدامات مهم و اساسی در آن روزگار به شمار میرفت.
اشعاری به سیاق سنتی سروده است؛از جمله در وصف و اهمیت زبان فارسی در وحدت ملی میسراید: آنچه بقای ملل از آن به جهان است نزد خردمند هوشیار،زبان است مایهی قومیت است و وحدت ملی الفت و یکرنگی و وفاق بدان است کن گذری سوی بیستون و عیان بین بس شرف و فخر کز کتیبه عیان است ای که زبان وطن ز توست به پستی شیوهی مردی و مردمی نه چنان است مام وطن ننگ دارد از چو تو فرزند کز تو زبانش به کاستی و زیان است فخر مرا این بود که در همهی عمر خدمت این خاک پاک قبلهی جان است نشر زبان مقدس وطن خود غایت مطلوب و مقصدم به جهان است3 *** در فضیلت علم و تقوا میسراید: چند به نسبت کنی تو فخر بر اقران فخر بزرگی به کسب علم و ادب دان برتری مردمان به دانش و تقواست ورنه چه انسانی و چو صورت دیوان آب حیات است علم،در طلبش کوش خضر صفت زنده کن بدان تو تن و جان آن کاو دانا بود به کار تواناست هرچه تو را مشکل است پیش وی آسان...
»51 او سالیان دراز با تمام علم و دانش خود در سطوح دبستان تدریس میکرد و این را کسر شأن خود نمیدانست؛بلکه اعتقاد داشت:«معلم و آموزگار خوب و لایق و شایسته کسی است که بتواند در کلاسهای پایین انجام وظیفه کند و در همین کلاسهاست که معلم به آیین تربیت و تعلیم آشنا میشود و مجرب و آزموده میگردد...
»61 دکتر ضیاء الدین سجادی از شاگردان دیگر استاد دربارهی شیوههای تعلیم و تربیت مینویسد:«عبد العظیم قریب-که به حق معلم اول زبان فارسی است و بسیاری از استادان ما از شاگردان او بودند- مجسمهای از فضیلت و تقوا و حجبوحیا بود."