خلاصة:
دفاع از امت اسلامی در برابر دشمنان اسلام با عنوان جهاد دفاعی در آموزههای دینی مطرح میباشد. جهاد دفاعی خود در زمره ادبیات دینی مقاومت به شمار میآید. از رخدادهای بدیهی در نبرد نظامی علیه دشمن، قتل است که گاه به روش قتل صبر به وقوع میپیوندد. در این پژوهش برآنیم تا با گردآوری مطالب به شیوه کتابخانهای و با روش توصیفی و تحلیلی به بررسی قتل صبر (زجر کش کردن مقتول به صورت تدریجی) در دیدگاه فقهای امامیه بپردازیم. از یافتههای پژوهش میتوان به کراهت قتل صبر، عدم مجازات نیروهای نظامی امت اسلام در صورت ارتکاب قتل صبر دشمن و به تبع آن عدم قصاص و دیه به علت محترم نبودن خون دشمن اسلام و مهدور الدم بودن آن اشاره نمود.
ملخص الجهاز:
اگر چه به صورت پراکنده در اين باره مطالبي وجود دارد و در کتابهاي فقهاي اماميه مانند جواهر الکلام از محمد حسن نجفي، مسالک الافهام شهيد ثاني، السرائر ابن ادريس حلّي و الروضه البهيه في شرح اللمعه الدمشقيه اثر شهيد ثاني در کتاب جهاد به مواردي اشاره شده است و نيز در کتب روايي مانند تهذيب الاحکام از شيخ طوسي، به قتل صبر پرداخته شده اما به طور مستقل ، مستند و تحليلي نوشته اي با رويکرد جزايي به قتل صبر در جهاد دفاعي يافت نشد از اينرو اين پژوهش در موضوع مورد بحث و با رويکرد فوق با توجه به اين که در قانون مجازات اسلامي و در قانون نيروهاي مسلح نيز به آن پرداخته نشده است از پژوهشهاي نوين به شمار مي آيد.
اين بيان از امام باقر عليه السلام خود يک سند تاريخي مهم براي مبغوضيت قتل صبر است که مصاديق مختلفي دارد.
اگر در اين واژه نيک دقت شود فهميده مي شود که جهاد دفاعي مقابل حمله دشمنان اسلام قرار دارد به گونه اي که «وزارت جنگ » استفاده نشده است بلکه «وزارت دفاع » را به خاطر جهاد دفاعي و عدم حمله نظامي در عصر غيبت امام زمان عليه 301 السلام بر اساس مباني فقهي عميق اماميه برگزيده شده است .
لذا اين راوي امامي، ثقه ، جليل و از اصحاب اجماع است راوي ديگر «عبد الله بن مسکان » مورد توثيق صريح علماي رجال قرار گرفته و درمورد وي گفته اند: «ثقه » (طوسي، بي تا: ٢٩٤؛ نجاشي، ١٤٠٧: ٢١٥؛ علامه حلّي، ١٣٨١: ١٠٦).