خلاصة:
این نوشتار به اختصار عملکرد انجمن های بلدیه و ایالتی و ولایتی پس از استقرار دولت مشروطه در ایران را از سال 1325 تا 1328ه.ق، با تکیه بر اسناد مهم بررسی می نماید. با تدوین قانون اساسی و طبق اصل 90 تا 93، فرمان تشکیل این انجمن ها صادر و طرز انتخاب نمایندگان آنان نیز مشخص شد. در واقع دولت قصد داشت تا با این اقدام به برقراری نظم، امنیت و عدالت در اقصی نقاط کشور یاری رساند. اما همین مسئله سبب گردید تا برخی از امورات محلی از امور ملی تفکیک گردد و اداره آنها در صلاحیت مقامات محلی قرار گیرد و آنان چه از جهت انتخاب و چه از حیث برکناری نسبتا مستقل از مقامات دولت مرکزی باشند. همچنین اختیارات گسترده در این حوزه نظیر؛ تصویب بودجه شهر، برقراری مالیات ها و عوارض محلی، نظارت بر اداره اموال شهر، تصویب اخذ وام و به طورکلی تصویب هرگونه معاملات برعده انجمن ها بود. این مقاله با استفاده از روش پژوهش تاریخی مبتنی بر توصیف و تحلیل و با تکیه بر اسناد و منابع، ابعاد و زوایای این موضوع را بررسی خواهد کرد. یافته های تحقیق نشان می دهد، انجمنها با اختیاراتی که داشتند در برخی از مواقع از قدرت خویش سوء استفاده کردند و برخلاف نظر حکومت مرکزی رفتار نمودند. با این حال، جهت حفظ ظاهر تا حدودی به مناطق تحت سیطره خویش توجه کرده و اقدامات عام المنفعه ای را انجام دادند.
This article briefly examines the functioning of the Baladiyeh, State and
Provincial Associations after the establishment of the Constitutional
Government in Iran from 1325 to 1328 AH, relying on important documents.
By drafting the constitution and in accordance with principle 90 to 93, the
order was issued for the formation of these associations and the manner in
which their representatives were elected. In fact, the government intended to
help restore order, security and justice in all parts of the country. However,
this led to the separation of some local affairs from national affairs and their
administration is in the capacity of local authorities and they are either
relatively independent from the authorities of the central government for the
purpose of choosing or for removal them. There are also broad powers in this
area, approval of the city budget, establishment of taxes and local taxes,
supervision over the administration of the city property, approval of
obtaining a loan and, in general, approval of any transactions was carried out
by the associations. This paper uses a historical research methodology based
on description and analysis and relying on documents and resources
dimensions and angles of this issue will checked. Research findings show,
associations with the have authority they had at some times abuse their power
and behaved unlike the central government opinion. However, to preserve
the appearance somewhat they paid attention to the areas under their control
and they gave out general activities.
ملخص الجهاز:
البته بايد بدين نکته هم اشـاره کرد که اعضـاي آن در شـهرهاي مختلف ايران بطور يکسان عمل نمي کردند و برنامه هاي آنان در همه جا به يک شـکل نبود، گرچه هدف آنها ارتقاء کيفيت شـهرهاي خويش بود و در اين راسـتا کارهاي جزيي انجـام دادنـد اما از آنجا که نمايندگان تخصـــص کافي نداشـــتند و از بودجه کافي نيز برخوردار نبودنـد و جهـت تـأمين نيـازهـاي پولي انجمن به حکومت مرکزي که دچار بحران مالي بود توجه داشـــتند و نمي توانســـتند نيازهاي خود را با مديريت و درآمد زايي برطرف نمايند با مشـــکلات عديده اي مواجه گشـتند، از طرفي هم برخي از اعضاء نيز به خاطر منفعت طلبي به انجمن ها رفتند و به رفاه و آسايش مردم توجهي نداشته و صرفا به دنبال کسب سود و منافع شخصي بودند و علي الظاهر سخناني مي گفتند اما در عمل اجرا نمي کردند و با ديگر افراد انجمن هم به شدت اختلاف نظر داشـتند، همين مسائل سبب گرديد تا تغييرات بنيادين در ساختار شهرها بوجود نيايد و اوضاع تقريبا شــبيه به دوران اســتبداد باشــد.
١ - ٣ - ضرورت و اهميت تحقيق بررســي تاريخچه انجمن هاي بلديه و ايالتي و ولايتي بر طبق اســناد آرشــيوي و متون تاريخي مي تواند نحوه عملکرد واقعي آنان را به خوبي نشان دهد که چگونه دولتمردان با شکل گيري انقلاب مشـروطه تصـميم گرفتند به اوضـاع نابسـامان شـهرها و مناطق محروم طبق قانون اسـاسي رسيدگي نمايند و به انجام اصـــلاحات مهم علي رغم مشـــکلات زياد فکر کنند و اينکه چه کارهايي انجام دادند و نيز چگونه به خاطر ضــعف دولت مرکزي و ســـوء مديريت و عدم وحدت و اتفاق نظر با شکست مواجه شدند، همه اين مسائل مي تواند درس مهمي براي آيندگان باشد که بايد افراد توانا و بـا کفايت را به عنوان مديران خويش انتخاب کنند و در نهايت با کنار گذاشـــتن اختلافاتي که مانع تحقق اهداف بزرگ و سـازندگي است به شکوفايي کشور ياري رسانند و از سرگذشت افراد و انجمن هاي فوق عبرت بگيرند.