خلاصة:
مخاطرات طبیعی همه ساله رو به افزایش است و نواحی شهری و روستایی به طور فزایندهای با این مخاطرات روبه رو است. کشور ایران یکی از کشورهای با قابلیت بالای بلاهای طبیعی به شمار میرود که تنوع بلایای طبیعی در آن قابل توجه است. در این بین، زلزله یکی از مهمترین مخاطرات طبیعی است که در نواحی روستایی ایران تلفات و خسارات زیادی به همراه دارد. پژوهش حاضر با هدف برآورد میزان آسیب پذیری روستاهای دهستان پیان در شهرستان ایذه، به بررسی وضعیت سکونتگاه های روستایی آن پرداخته است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی بوده، و داده های مورد نیاز با استفاده از مطالعات اسنادی و همچنین مطالعات میدانی فراهم شده است. جامعه آماری تحقیق روستاهای دهستان پیان در شهرستان ایذه بوده که از این تعداد 6 روستا با موقعیت های متنوع دشتی، کوهپایه ای و کوهستانی به عنوان روستاهای نمونه انتخاب شده است. با توجه به کثرت خانوارهای ساکن در روستاهای مورد مطالعه و همچنین پاندمی کووید ۱۹، از مجموع 1310 خانوار تعداد 150 خانوار نمونه برای پرسشگری تعیین شده است. نتایج تحقیق نشان داد که نخست از کل روستاهای دهستان پیان42 روستا در پهنه ی کم خطر آسیب پذیری از زلزله قرار دارد و 20 روستا در پهنه ی باخطر متوسط و 33 روستا در پهنه ی با خطر بالای برآورد و آسیب پذیری واحدهای مسکونی در برابر زلزله قرار دارند. به علاوه در بین شاخص های مورد بررسی در روستاهای هدف تحقیق، شاخص رعایت معیارهای فنی در ساخت سگونتگاه های روستایی و شاخص نوع مصالح به کار گرفته شده در واحد مسکونی به ترتیب بیشترین میزان آسیب پذیری در روستاهای نمونه را داشته است. در نهایت نیز روستاهای دهنو با 81 خانوار و روستای تاکوتر با 75 خانوار از آسیب پذیری بیشتری نسبت به دیگر روستاهای مورد مطالعه در مقابل زلزله برخوردار بوده است.
Disasters and natural hazards is increasing every year, and urban – rural area face to this desasters. Iran is a country with many disasters, and have all kinds of desasters every year. Earthquake is one of the most important disaster in Iran, and have high casualties and damage in rural area. This research has estimated the vulnerability of villages in Eizeh county against earthquake. The method ia descriptive-analytical and data were provided using document review and field study. The ststistucal society of the study includes villages in Pian district(95 villages) in Eiza county and 6 villages were identified for the sample, with 1310 househlds and 150 questionnaires were completed in sample vellages. The resulte showed, first, there ara 42 villages in the low-risk earthquake zone, 20 villages in the medium- risk and 33 villages at high-risk. Second, two indicators are important in rural settlements in the earthquake contains: observance of technical criteria for housing construction and quality of residential materials. Eventually, Dehnow and Takoter villages have the highest vulnerability in earthquake.Key words: Desaster, earthquake, vulnerahility estimation, rural settlements, Eize county
ملخص الجهاز:
سنجش میزان آسیب پذیری سکونتگاه های روستایی در برابر زلزله مورد مطالعه : دهستان پیان در شهرستان ایذه وحید ریاحی ١*، مریم موسوی ٢ ١- دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی ، تهران ، ایران .
ir کلید واژگان : بلایای طبیعی ، زلزله برآورد آسیب پذیری سکونتگاه های روستایی، شهرستان ایذه ١ مقدمه _ زلزله بزرگترین و مخرب ترین پدیده زمین شناسی است ؛ به طوریکه هر ساله به طور میانگین منجربه ازبین رفتن جان بیش از ٢٥٠٠٠نفر در سطح جهان می شود (٢٠١٧,.
برای جمع آوری برخی داده ها شامل نقشه ی شیب ، جهت شیب ، جاده ، آب های سطحی، ارتفاع ، گسل ، خاک از نرم افزار GIS استفاده شده است به گونه ای که به کمک این نرم افزار به سطح بندی دهستان پیان برای بررسی میزان آسیب پذیری در برابر زلزله پرداخته شده است .
٥ بحث و فرجام _ دهستان پیان در شهرستان ایذه واقع در خوزستان به عنوان محدوده مورد مطالعه در نظر گرفته شده و برآورد میزان آسیب پذیری سکونتگاه های روستایی در این دهستان هدف اصلی این پژوهش بوده است .