خلاصة:
قرن ششم و هفتم هجری را باید دوران تعالی نثرنویسی فارسی دانست؛ دورهای که در آن نثر فارسی به پیروی از شعر،به سوی زیباتر شدن گام برداشت و رویکرد گستردهای برای آرایشهای کلامی در نثر فارسی ایجاد شد.این گرایش عظیم،حتی نویسندگان کتب تاریخی را نیز تحت تأثیر قرار داد.برایناساس کتابهای تاریخی بسیاری در ایران به رشتهی تحریر درآمدهاند؛که به جای تکیه بر اصل رسایی معنی بر صورتآرایی و تصویر آفرینی تکیه دارند.لذا از اهمیت زبانی و ادبی والایی برخوردارند.تاریخ جهانگشای عطا ملک جوینی از آن دسته است. نویسنده در این مقاله میکوشد،با نگاهی دوباره و دیگرگونه به متن جهانگشا،عوامل اصل ادبیساز و ایماژهای شاعرانهی آن را-که از عوامل حقیقی گرایش نثرهای فنی به سوی شعر است-به شکل جامعتری تفسیر نماید.باهم تلخیص مقاله را میخوانیم.
ملخص الجهاز:
"اسلامشهر و پژوهشگر در مباحث ادبی است.
ادامهی نثر فنی قرن ششم فارسی است.
«نثر فنی در یک کلام نثری است که
مختصات ادبی دیگر نمیتوان دقیقا آن را نثر
همین دلیل تمام ویژگیهای نثر فنی چون:
نشانههای ادبی نثر جهانگشا:
تصویرسازیهای ادبی و گاه تفننی،در کنار
دورهای که در آن نثر فارسی به پیروی از شعر،به سوی زیباتر شدن گام برداشت و
رویکرد گستردهای برای آرایشهای کلامی در نثر فارسی ایجاد شد.
تاریخ جهانگشای عطا ملک جوینی از آن دسته است.
به سوی شعر است-به شکل جامعتری تفسیر نماید.
مبتنی بر اطناب کرده است و این از
این کتاب به دلیل استفاده از آرایههای لفظی
نثر جوینی در همه جای کتاب یکدست
چرا که این از ویژگی نثر فنی است که
میکوشد خود را به مرز شعر نزدیک کند و
سجع همان قافیه در نثر است.
دیگر روشن است در دورانی که علمای
3-جناس:این صنعت ادبی نیز پابهپای
خرابی جناس تام ساخته است.
راستای مقاصد ادبی نثر فنی-که به دنبال ایجاد هارمونی کلامی از سیلاب واژگان
توصیفها و روایتهای نثر جهانگشا به
استفاده از این صنعت است.
(فورگرانیک)نثر جهانگشا از دیگر نثرهای
در نثر جهانگشا به دلیل همین استفاده
زمانی از صنایع ادبی استفاده میکردند که
حدقهی اهل بینش-که این دو اضافهی آخر
برجستهی نثر جوینی و جنبههای ادبیات کلام
کتابهای تاریخی فارسی است که به سبک
و سیاق ادبی(به نثر فنی)نگاشته شده
جهانگشا شده است.
گونهای که گاه رشتهی پیوند میان معنی و
در ادبی شدن نثر جهانگشا بعداز آرایههای
حدیثی است به این معنی:
منجر به تمایل نثر فنی به"