خلاصة:
نویسنده به انگیزهی بیتی از اقبال لاهوری،در تبیین«دیدهور»مباحثی دربارهی عرفان،حکمت و دیدهوری بیان داشته و سپس جلوهی این حقیقت را در جایجای کتابهای ادبیات دورهی متوسطه ردیابی کرده است.مقاله با حذف بخش اول آن از نظرتان میگذرد.
ملخص الجهاز:
"از ساحل و راحتی آن میپرهیزد و درد را برای کمال انسانی خویش لازم میداند:هر که در این بزم مقربتر است جام بلا بیشترش میدهند یا حافظ فرماید:نازپرورد تنعم نبرد راه به دوست عاشقی شیوهی رندان بلاکش باشد او میداند که هرچه در مسیر سالک الی الله پیش آید خیر اوست و به مرتبهای از شعور و بینش میرسد که خطایی در قلم صنع نمیرسندولی با من بگو آن دیدهور کیست که خاری دید و احوال چمن گفت مناجات دکتر چمران او انسان وارسته و عارفی است که از معشوق حقیقی،عظیمت روح و تقوا میطلبد و عشق جانسوز میخواهد و یقین دارد که در سفر روحانی و سیروسلوک عرفانی«گردباد هواوهوس و طاغوت خودپرستی»را بزرگترین رهزن و دیو نفس را دشمنترین همنشین میشناسد و کشتن این دشمن را کاری ساده نمیداند.
بمیرید بمیرید در این عشق بمیرید در این عشق چو مردید همه روح پذیرید (مولوی)مائدههای زمینی: آندره ژید نویسندهی بزرگ فرانسوی یک محقق است،زیرا او با چشم خدابینی حقیقت را در هر لباسی میشناسد و در هر پدیدهای مظاهر«او» را آشکار مییابد ناتانائیل آرزو مکن که خدا را در جایی جز همه جا بیابی4به صحرا بنگرم صحرا ته وینم به دریا بنگرم دریا ته وینم به هرجا بنگرم کوه و در و دشت نشان از قامت رعنا ته وینم در گلشن راز آمده:به نام آن که جانش در تجلیش است همه عالم کتاب حق تعالی است ایشان با چشم خدابینی ای که بدو بخشیدند سببها را از بیخ و بن شکسته و مسبب الاسباب را و رای هر علتی میبیند:دیدهای خواهم سبب سوراخ کن تا سببها بشکند از بیخ و بن ناتانائیل ای کاش اهمیت در نگاه تو باشد نه در چیزی که بدان مینگریمحقق همان بیند اندر ابل که در خوبرویان چین و چگل (سعدی)تربیت انسانی و سنت ملی: در این درس سخن از حکیم نامآوری چون فردوسی است."